Πιτυρίδα: τι είναι, τι την προκαλεί και ποιοι είναι πιο επιρρεπείς;

Η πιτυρίδα είναι μια συνηθισμένη χρόνια πάθηση στο τριχωτό της κεφαλής, που χαρακτηρίζεται από κνησμό και απολέπιση του δέρματος. Αν και δεν είναι μεταδοτική και σπάνια είναι σοβαρή περίπτωση, μπορεί να γίνει αρκετά ενοχλητική και ορισμένες φορές δύσκολη να αντιμετωπιστεί.

Ωστόσο, σε γενικές γραμμές η πιτυρίδα μπορεί εύκολα να ελεγχθει. Σε ήπιες περιπτώσεις, ενδεχομένως να μη χρειαστεί τίποτα περισσότερο από καθημερινό λούσιμο με ένα απαλό σαμπουάν, αλλά σε πιο επίμονες περιπτώσεις, επιβάλλεται η χρήση ειδικών φαρμακευτικών σαμπουάν.

Τι είναι η πιτυρίδα;
Η πιτυρίδα, οι ξηρές, λευκές νιφάδες του δέρματος, που βρίσκετε στους ώμους και το τριχωτό της κεφαλής σας, είναι μία ακίνδυνη, χρόνια πάθηση, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλεί φαγούρα.
Δημιουργείται όταν τα κύτταρα του δέρματος, αναπτύσσονται και πεθαίνουν πολύ γρήγορα χωρίς συγκεκριμένο λόγο. Μία αιτιολογία βεβαια, ενδεχομένως να είναι ο malassezia, ένας κοινός μύκητας, που ζει στο τριχωτό της κεφαλής στους περισσότερους υγιείς ενήλικες χωρίς να προκαλεί κανένα πρόβλημα. Μία θεωρία λοιπόν, είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των ατόμων με πιτυρίδα μπορεί να αντιδρά στον εν λόγω μύκητα.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Για τους περισσότερους εφήβους και ενήλικες, η πιτυρίδα εντοπίζεται εύκολα και με γυμνό μάτι: είναι οι λευκές, λιπαρές νιφάδες, που βρίσκονται διάσπαρτες στα μαλλιά και τους ώμους σας, ενώ ενδεχομένως να ακολουθείται και από φαγούρα.
Η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια της πτώσης των μαλλιών (ειδικά το χειμώνα) αλλά συνήθως το καλοκαίρι είναι μία καλή εποχή καθώς δεν εμφανίζεται πιτυρίδα.
Πότε πρέπει να δείτε γιατρό;
Οι περισσότερες περιπτώσεις της πιτυρίδας δε χρειάζονται ιατρική φροντίδα αλλά αν έχετε έντονο κνησμό στο κεφάλι σας μετά από αρκετές εβδομάδες ή στην περίπτωση που το τριχωτό της κεφαλής σας γίνει κόκκινο και πρηστεί, καλό θα ήταν να επισκεφτείτε έναν δερματολόγο.
Ενδεχομένως να έχετε σμηγματορροϊκή δερματίτιδα ή κάποια άλλη κατάσταση που μοιάζει με πιτυρίδα. Συχνά, ο γιατρός σας μπορεί να διαγνώσει το πρόβλημα απλά κοιτάζοντας τα μαλλιά και το τριχωτό της κεφαλής σας.
Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης;
Η πιτυρίδα μπορεί να έχει διάφορες αιτίες, μεταξύ των οποίων:
• Ξηρό δέρμα. Πρόκειται για την πιο απλή μορφή, η οποία συνήθως εμφανίζεται το χειμώνα, όταν ο αέρας είναι κρύος και τα δωμάτια έχουν υπερθερμανθεί, προκαλώντας φαγούρα και απολέπιση του δέρματος. Οι νιφάδες από το ξηρό δέρμα είναι γενικά μικρότερες και λιγότερο λιπαρές, από ό, τι εκείνες που προέρχονται από άλλες μορφές πιτυρίδας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι πιθανό να έχετε τα συμπτώματα και τα σημάδια του ξηρού δέρματος και σε άλλα μέρη του σώματος, όπως τα πόδια και τα χέρια σας.
• Ερεθισμένο, λιπαρό δέρμα (σμηγματορροϊκή δερματίτιδα). Αυτή η κατάσταση είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες της πιτυρίδας και χαρακτηρίζεται από κόκκινο, λιπαρό δέρμα που καλύπτεται με λεπιοειδές λευκά ή κίτρινα σμήγματα. Η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο το κρανίο σας, αλλά και άλλες περιοχές πλούσιες σε σμηγματογόνους αδένες, όπως τα φρύδια, τις πλευρές της μύτης, τις άκρες των αυτιών, το στέρνο, τη βουβωνική χώρα και μερικές φορές τις μασχάλες.
• Μη συχνό λούσιμο. Αν δε λούζετε τακτικά τα μαλλιά σας, τα έλαια και τα κύτταρα του δέρματος από το τριχωτό της κεφαλής σας μπορεί να δημιουργήσουν πιτυρίαση.
• Ψωρίαση. Αυτή η διαταραχή του δέρματος προκαλεί συσσώρευση των νεκρών κυττάρων του δέρματος, σχηματίζοντας πυκνά σημάδια ξηρότητας. Η ψωρίαση εμφανίζεται συνήθως στα γόνατα, τους αγκώνες και τον κορμό, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάσει το τριχωτό της κεφαλής σας. Μπορεί να είναι δύσκολο να διαφοροποιηθεί από την περίπτωση της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας, αν εμφανιστεί μόνο στο τριχωτό της κεφαλής.
• Έκζεμα. Εάν έχετε έκζεμα οπουδήποτε στο σώμα σας, θα μπορούσε επίσης να επεκταθεί στο τριχωτό της κεφαλής σας, κάτι που ενδέχεται να οδηγήσει στην ανάπτυξη πιτυρίδας.
• Ευαισθησία σε προϊόντα περιποίησης μαλλιών (δερματίτιδα εξ’ επαφής). Μερικές φορές, οι ευαισθησίες σε ορισμένα συστατικά των προϊόντων περιποίησης μαλλιών ή βαφές μαλλιών, μπορούν να προκαλέσουν κοκκινίλες, φαγούρα και απολέπιση στο τριχωτό της κεφαλής. Το πολύ συχνό λούσιμο ή η χρήση πολλών προϊόντων styling, μπορούν επίσης να ερεθίσουν το δέρμα της κεφαλής, προκαλώντας πιτυρίαση.
• Μύκητες, όπως ο malassezia. Ο μύκητας malassezia ζει στο δέρμα της κεφαλής των υγιών ενηλίκων χωρίς να προκαλεί προβλήματα. Αλλά μερικές φορές αναπτύσσεται εκτός ελέγχου και τρέφεται με τα έλαια που εκκρίνονται από τα θυλάκια των μαλλιών σας. Αυτό μπορεί να ερεθίσει το δέρμα στο τριχωτό της κεφαλής σας και να προκαλέσει αύξηση των κυττάρων του δέρματος.
Τα επιπλέον αυτά κύτταρα του δέρματος πεθαίνουν και πέφτουν, έχοντας συσσωρεύσει λάδι από τα μαλλιά και το τριχωτό της κεφαλής σας, με αποτέλεσμα να φαίνονται λευκές και λεπιοειδείς νιφάδες στα μαλλιά σας ή στα ρούχα σας. Τις περισσότερες φορές αυτή η περίπτωση, ταυτίζεται ή μοιάζει με τη σμηγματορροϊκή δερματίτιδα.
Αν και δεν έχει εξακριβωθεί σαφώς τι προκαλεί την υπερανάπτυξη αυτή του μύκητα malassezia, οι ειδικοί εικάζουν ότι ορισμένοι από τους υπευθύνους παράγοντες για την ανάπτυξη της πιτυρίδας είναι η υπερβολική λιπαρότητα στο τριχωτό της κεφαλής, οι ορμονικές αλλαγές, το άγχος, ορισμένες ασθένειες, νευρολογικές διαταραχές, όπως η νόσος του Πάρκινσον, ένα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, το μη συχνό λούσιμο ή ακόμα και η επιπλέον ευαισθησία στον μύκητα malassezia.
Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς;
Σχεδόν ο καθένας μπορεί να έχει πιτυρίδα, αλλά ορισμένοι παράγοντες κάνουν κάποιους ανθρώπους πιο επιρρεπείς από άλλους.
• Ηλικία. Η πιτυρίδα αρχίζει συνήθως στην αρχή της ενηλικίωσης και συνεχίζεται στη μέση ηλικία. Αυτό δε σημαίνει βέβαια, ότι οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας δεν εμφανίζουν πιτυρίδα. Για μερικούς ανθρώπους, το πρόβλημα μπορεί να διαρκέσει σε ολόκληρη τη ζωή τους.
• Άνδρες. Επειδή οι περισσότεροι άνδρες έχουν πιτυρίδα, ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι οι ανδρικές ορμόνες μπορεί να παίζουν ρόλο στην εμφάνισή της. Οι άνδρες έχουν επίσης μεγαλύτερους αδένες, που παράγουν λιπαρότητα στο δέρμα της κεφαλής τους, γεγονός που μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση πιτυρίδας.
• Λιπαρά μαλλιά και το τριχωτό της κεφαλής. Ο μύκητας malassezia τρέφεται με έλαια στο τριχωτό της κεφαλής και για τον λόγο αυτό τα άτομα με υπερβολικά λιπαρό δέρμα και μαλλιά, έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πιτυρίδα.
• Κακή διατροφή. Εάν η διατροφή σας δε διαθέτει τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β ή ορισμένα είδη λιπών, είναι πιο πιθανό να παρουσιάσετε πιτυρίδα.
• Ορισμένες ασθένειες. Για λόγους που δεν είναι σαφείς, ενήλικες με νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος του Πάρκινσον, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και πιτυρίδα.
Όμοια και οι άνθρωποι, που αναρρώνουν από στρεσογόνες συνθήκες, ιδίως καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο και όσοι έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ανήκουν στην ομάδα εκείνων που έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν πιτυρίδα.