ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ

Μία από τις πιο ωραίες εικόνες των Ψαλμών της Παλαιάς Διαθήκης είναι και αυτή του ελαφιού (Ψαλμ. 41) που λαχταρά να πιει και να δροσιστεί από τις πηγές των υδάτων, καθώς μέσα στα σωθικά του νιώθει έντονο τον φλογμό από τα μικρά ερπετά (τα φιδάκια) τα οποία έχει καταπιεί μαζί με το χορτάρι. Τα φίδια έχουν δηλητήριο και πικραίνουν το στόμα του ελαφιού, αλλά και προκαλούν μεγάλη δίψα. Έτσι το ελάφι σπεύδει να πιει νερό, για να ξεπικράνει το στόμα του, αλλά και να σβήσει τη δίψα του. Έτσι και ο ψαλμωδός αναφέρεται στην ψυχή που επιποθεί τον Θεό, γιατί είναι διψασμένη και νιώθει στην ύπαρξη την πικρίλα από την αμαρτία και το κακό. Ο Θεός γίνεται το « ζων ύδωρ», το οποίο δεν ξεδιψά πρόσκαιρα τον άνθρωπο, αλλά τον κάνει να γνωρίζει πού είναι η πηγή και μπορεί συνεχώς να λαμβάνει «ύδωρ αθανασίας» από Εκείνον.

Η Σαμαρείτιδα, στην περικοπή που διαβάζουμε την πέμπτη Κυριακή μετά το Πάσχα (Ιωάν. 4, 5-42), ζητά από τον Χριστό να της δώσει εκείνο το νερό, το οποίο αν θα το έπινε, δεν θα διψούσε ποτέ. Η γυναίκα εννοούσε το υλικό νερό. Όμως, ο Χριστός στον διάλογο μαζί της, ξεκίνησε την συζήτηση από τα υλικά, για να την οδηγήσει στην σχέση με το Θεό. Σαν το ελάφι η Σαμαρείτιδα, όπως και κάθε ανθρώπινη ύπαρξη που αναζητεί νόημα και αλήθεια στη ζωή της, προσλάμβανε την τροφή του κόσμου, δηλαδή τις ιδέες, τα νάματα της θρησκείας, της καταγωγής και της κοινότητας στην οποία ανήκε, τις πατροπαράδοτες παραδόσεις, αλλά και την σχέση με τους ανθρώπους (πέντε άνδρες είχε και ο έκτος δεν ήταν νόμιμος σύζυγός της). Προσλάμβανε δηλαδή το χορτάρι που τρέφει, αλλά μαζί με αυτό και τα μικρά ερπετά. Την αμαρτία του εγωκεντρισμού. Την αμαρτία της φιλαυτίας και της φιληδονίας. Την αμαρτία της αδολεσχίας για τον κόσμο και τα εν αυτώ γενόμενα, που απομακρύνει τον άνθρωπο από το βάθος της σχέσης με το Θεό που δίνει αληθινό νόημα στη ζωή. Την εμμονή στην λογική ότι επειδή ο θάνατος μας περιμένει, χρειάζεται να απολαύσουμε τη ζωή μας όσο καλύτερα μπορούμε. Την επιλογή να συζητούμε για το Θεό, χωρίς όμως να ζούμε το Θεό.
Και έτσι, η Σαμαρείτιδα, ενώ τρεφόταν από τον κόσμο, την θρησκεία του και τις ιδέες του, δεν μπορούσε να ξεδιψάσει αληθινά. Δεν μπορούσε να προχωρήσει την αναζήτησή της στην πηγή του ύδατος που οδηγεί στην αιώνιο ζωή, αλλά έμενε μόνο στην επιφανειακή συζήτηση για το πού πρέπει να λατρεύεται ο Θεός και στο με ποιους μπορούσε ο κάθε πιστεύων άνθρωπος να συναναστραφεί. Γι’ αυτό και το νερό που έπινε ήταν υλικό. Ήταν ιδέες. Δεν ήταν Πρόσωπο. Μόνο όμως μέσα από την πηγή του ύδατος μπορεί το ελάφι να ξεδιψάσει από νερό καθαρό. Και η πηγή του ύδατος είναι ο Θεός που δημιούργησε τον κόσμο και τον ξαναδημιούργησε με την Ανάσταση του Χριστού.
Αναζήτηση εκφράζει η Σαμαρείτιδα. Αναζήτηση καλείται να έχει και ο άνθρωπος κάθε εποχής. Ιδίως της δικής μας, όπου τα φίδια της αμαρτίας και του κακού έχουν θεριέψει. Και δεν είναι μόνο οι όφεις της φιληδονίας και της φιλαυτίας. Είναι έντονος, μετά από πολλά χρόνια ψευδαισθήσεων, ο πειρασμός της επιβίωσης. Όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο, αλλά και σε συλλογικό. Είναι έντονος ο πειρασμός της απελπισίας από το ότι , ενώ «τα είχαμε όλα και θέλαμε παραπάνω», τώρα αισθανόμαστε ότι χάνουμε αυτά που είχαμε υπολογίσει ότι ήταν αρκετά για την αυτάρκειά μας. Είναι έντονος ο πειρασμός της λήθης του Θεού, ότι μας ξέχασε ή ότι δεν υπάρχει.
Μόνο που η λύση δεν είναι ένας θεός- ιδέα, ένας θεός- συμφέρον, ένας θεός που θα μας κάνει να βολευτούμε. Εκείνος που δίνει το «αλλόμενον ύδωρ εις ζωήν αιώνιον» είναι ο Χριστός. Και είναι πρόσωπο. Και τα πρόσωπα δεν τα γνωρίζεις ως εικόνες, ως ιδέες, ως εξουσία. Τα γνωρίζεις μόνο εάν σχετιστείς μαζί τους. Μόνο εάν τα γνωρίσεις και τα αποδεχτείς. Και ο Χριστός είναι το Πρόσωπο που γίνεται η οδός και η αλήθεια και η ζωή, η πάντων ανάστασις. Αλλά για να Τον γνωρίσεις, χρειάζεται να βρεθείς στο φρέαρ του, που είναι η Εκκλησία. Να λάβεις το ύδωρ του βαπτίσματος και της αναβάπτισης στη σχέση μαζί Του μέσα από την αγάπη προς Αυτόν. Μέσα από το μυστήριο της προσευχής. Μέσα από την λατρεία και την ευχαριστία. πρωτίστως μέσα από την μετάνοια. Και όλα αυτά γίνονται αφορμή να εγκαταλείψεις την υδρία του κόσμου και να ανακοινώσεις σε όλους ότι « δεύτε ίδετε» . Να ξεδιψάσεις μέσα από την κοινωνία με τον Προσωπικό Θεό και να καλέσεις και άλλους να ξεδιψάσουν μαζί σου.
Πολλοί από όσους είμαστε χριστιανοί έχουμε την ίδια εικόνα για το Θεό με εκείνους που Τον απορρίπτουν. Πιστεύουμε στο Θεό για το συμφέρον μας, για τα πατροπαράδοτα, για την ιδέα, για την εξουσία. Και πικραίνει το στόμα μας και η ψυχή μας από τα ερπετά της αμαρτίας, γιατί δεν ξεδιψούμε γνήσια. Για να βρούμε όμως τον Αναστημένο Χριστό και να έχουμε σχέση μαζί Του χρειάζεται ο πόθος της ελάφου, η αναζήτηση, αλλά και η παράδοσή μας στο Πρόσωπο. Η κρίσης της εποχής και της ζωής μας ας γίνει αφορμή επανεύρεσης της οδού προς την πηγή, αλλά και αναφώνησης « Δος μοι τούτο το ύδωρ», για να λάβουμε ζωήν αιώνιον.

Κέρκυρα, Μάιος 2011, π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός