Στην
σειρά των κηρυγμάτων που σάς κάνω, αδελφοί χριστιανοί, σήμερα θέλω να σάς μιλήσω
για την θεία Λειτουργία. Και άλλοτε σάς έχω μιλήσει για την θεία Λειτουργία με
πολλά κηρύγματα, αλλά θέλω πάλι και σήμερα να σάς μιλήσω με μία γενική έννοια,
τί είναι η θεία Λειτουργία καί τί γίνεται σ᾽ αυτήν.
1. Η θεία Λειτουργία, αγαπητοί μου, είναι το πιο ιερό, το πιό ωραίο και το πιο γλυκό που γίνεται κάτω στην γη. Στην θεία Λειτουργία, αληθινά και όχι φανταστικά, έχουμε την παρουσία του Θεού. Με την θεία Λειτουργία ο ουρανός κατεβαίνει κάτω στην γη και η γη ανεβαίνει πάνω στον ουρανό. Στην θεία Λειτουργία προσφέρουμε στον ουράνιο Πατέρα την Θυσία του Υιού Του, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Ζούμε δηλαδή σ᾽ αυτήν αυτό που έγινε την Μεγάλη Παρασκευή, όταν ο Χριστός στου Γολγοθά τον βράχο πρόσφερε τον εαυτό Του Θυσία στον Θεό για μας, για την άφεση των αμαρτιών μας. Και όχι μόνο την Σταύρωση του Χριστού, αλλά και την Ανάστασή Του ζούμε στην θεία Λειτουργία. Γι᾽ αυτό και ο Ιερέας, ενώ όλη την εβδομάδα είναι ντυμένος στα μαύρα με το τίμιο ράσο του, όταν θέλει να λειτουργήσει, βγάζει τα μαύρα και φοράει λαμπρά άμφια. Γιατί; Γιατί στην θεία Λειτουργία μαζί με την Σταύρωση ζούμε και την Ανάσταση του Χριστού.
Και όχι μόνον αυτό, χριστιανοί μου, αλλά η θεία Λειτουργία είναι μιά Πεντηκοστή, γιατί παίρνουμε σ᾽ αυτήν την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Και ότι αυτό είναι αλήθεια, φαίνεται από εκείνο το ωραίο τροπάριο που λέγει ο ψάλτης στο τέλος της Λειτουργίας. Αν σάς ερωτήσει κανείς, χριστιανοί μου, τί είδατε και τί πήρατε από την θεία Λειτουργία, να του πείτε αυτό που ακούτε τελευταία από τον ψάλτη: «Είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν Πνεύμα επουράνιον»!
2. Όλη η θεία Λειτουργία, από το «Ευλογημένη η Βασιλεία» μέχρι το «Δι᾽ ευχών» χωρίζεται σε δυό μεγάλα μέρη. Το πρώτο μέρος τελειώνει με το Ευαγγέλιο και το δεύτερο μέρος αρχίζει μετά το Ευαγγέλιο και φθάνει μέχρι το τέλος. Στο πρώτο μέρος μπορούσαν να μετέχουν όχι μόνον οι βαπτισμένοι, που λέγονται «πιστοί», αλλά και οι αβάπτιστοι, που ήθελαν όμως να βαπτιστούν και γι᾽ αυτό διδάσκονταν την πίστη, οι «κατηχούμενοι» δηλαδή.
Στο δεύτερο όμως μέρος, που είναι κυρίως η θεία Λειτουργία, δεν επιτρεπόταν να παρευρίσκονται οι κατηχούμενοι, οι αβάπτιστοι δηλαδή, αλλά μόνον οι πιστοί, δηλαδή μόνον οι βαπτισμένοι. Γι᾽ αυτό και ο Ιερέας μετά το Ευαγγέλιο έλεγε δυνατά: «Οι κατηχούμενοι προέλθετε», δηλαδή φύγετε. Δεν ήθελαν όμως μερικοί να φύγουν και στέκονταν έξω στην πόρτα και μάλιστα έσπρωχναν την πόρτα να ξαναμπούν μέσα.
Γνωρίζοντας αυτό ο Ιερέας, ότι οι αβάπτιστοι κατηχούμενοι σπρώχνουν την πόρτα για να ξαναμπούν στην Εκκλησία, για να δουν τί γίνεται στην θεία Λειτουργία, πράγμα όμως που δεν επιτρεπόταν, φώναζε: «Προσοχή στις πόρτες», για να μην μπουν οι κατηχούμενοι μέσα. «Τας θύρας, τας θύρας», έλεγε. Απ᾽ αυτό, χριστιανοί μου, να μάθουμε κι εμείς να είμαστε προσεκτικοί για να μην είναι μέσα στην θεία Λειτουργία αιρετικοί, όπως είναι οι παπικοί και οι προτεστάντες, ή άλλοι αλλόθρησκοι άνθρωποι.
Όλοι αυτοί δεν είναι βαπτισμένοι και επομένως δεν μπορούν να είναι μαζί μας στην θεία Λειτουργία. Ίσως βέβαια να έχετε ακούσει για συμπροσευχές δικών μας που γίνονται με αιρετικούς. Αυτά, χριστιανοί μου, είναι προδοτικά πράγματα και είναι αναθεματισμένα από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας.
3. Τί ιερό και μεγάλο γίνεται μετά το Ευαγγέλιο, ώστε δεν επιτρέπεται να το δουν και να το ακούσουν αυτό οι αβάπτιστοι; Ό,τι γίνεται, χριστιανοί μου, μετά το Ευαγγέλιο, αυτό είναι κυρίως η θεία Λειτουργία. Σ᾽ αυτό το τμήμα γίνονται τέσσερα πράγματα. Γίνονται αυτά που έκανε ο Χριστός την Μεγάλη Πέμπτη.
Τί έκανε ο Χριστός την Μεγάλη Πέμπτη; Πρώτον: Έστειλε δύο από τους μαθητές Του να τού ετοιμάσουν τραπέζι, για να φάνε το Πάσχα. Δεύτερον: Στον Δείπνο αυτό ο Χριστός πήρε στα χέρια Του το ψωμί, το ευλόγησε και είπε «λάβετε, φάγετε, τούτο ἐστι το Σώμα μου»• και πήρε έπειτα το ποτήρι με το κρασί, το ευλόγησε κι αυτό και είπε «πίετε εξ αυτού πάντες τούτο ἐστι το Αίμα μου». Τρίτον: Κοινώνησαν οι μαθητές από τα Χέρια του Χριστού το Σώμα Του και τό Αίμα Του και Τέταρτον: Ευχαρίστησαν για την Θεία τους Κοινωνία.
Αυτά ακριβώς, αδελφοί μου, ακριβώς αυτά τα τέσσερα γίνονται και σε κάθε Θεία Λειτουργία. Πρώτον: Μετά το Ευαγγέλιο ο ιερεύς στρώνει τραπέζι. Ποιό είναι αυτό το τραπέζι; Είναι η αγία Τράπεζα. Ρωτήστε τους ιερείς σας και θα σάς το πουν, ότι μετά το Ευαγγέλιο ξαπλώνουν πάνω στην αγία Τράπεζα ένα ιερό Τραπεζομάντηλο. Αυτό το Τραπεζομάντηλο είναι αντί της αγίας Τραπέζης.
Το τραπέζι λέγεται «μένσα» στην λατινική γλώσσα. Και το τραπεζομάντηλο λοιπόν λέγεται Αντιμήνσιον. Δεύτερον: Πάνω σ᾽ αυτό το Αντιμήνσιο ο ιερέας θα μεταφέρει κατά την Μεγάλη Είσοδο από την ιερή Πρόθεση τα προσκομισμένα δώρα και θα τα εναποθέσει εκεί.
Αυτά τα δώρα, το ψωμάκι που είναι στο άγιο Δισκάριο και το κρασί που είναι στο άγιο Ποτήριο, όταν ο ιερέας θα πει το «Τα Σα εκ των Σων» και θα διαβάσει μία σχετική ευχή, αυτά τα δώρα, λέγω, θα μεταβληθούν σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Θα γίνει θαύμα δηλαδή, θα γίνει θεοφάνεια. Τρίτον: Θα κοινωνήσουν οι χριστιανοί, όπως οι Μαθητές στο Μυστικό Δείπνο, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, και, Τέταρτον: Θα ευχαριστήσουμε τον Χριστό, γιατί κοινωνήσαμε. «Ορθοί μεταλαβόντες... αξίως ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω», ακούμε τον ιερέα να λέγει τελευταία. Αλλά θα συνεχίσουμε για την θεία Λειτουργία και στο επόμενο κήρυγμά μας.
1. Η θεία Λειτουργία, αγαπητοί μου, είναι το πιο ιερό, το πιό ωραίο και το πιο γλυκό που γίνεται κάτω στην γη. Στην θεία Λειτουργία, αληθινά και όχι φανταστικά, έχουμε την παρουσία του Θεού. Με την θεία Λειτουργία ο ουρανός κατεβαίνει κάτω στην γη και η γη ανεβαίνει πάνω στον ουρανό. Στην θεία Λειτουργία προσφέρουμε στον ουράνιο Πατέρα την Θυσία του Υιού Του, του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Ζούμε δηλαδή σ᾽ αυτήν αυτό που έγινε την Μεγάλη Παρασκευή, όταν ο Χριστός στου Γολγοθά τον βράχο πρόσφερε τον εαυτό Του Θυσία στον Θεό για μας, για την άφεση των αμαρτιών μας. Και όχι μόνο την Σταύρωση του Χριστού, αλλά και την Ανάστασή Του ζούμε στην θεία Λειτουργία. Γι᾽ αυτό και ο Ιερέας, ενώ όλη την εβδομάδα είναι ντυμένος στα μαύρα με το τίμιο ράσο του, όταν θέλει να λειτουργήσει, βγάζει τα μαύρα και φοράει λαμπρά άμφια. Γιατί; Γιατί στην θεία Λειτουργία μαζί με την Σταύρωση ζούμε και την Ανάσταση του Χριστού.
Και όχι μόνον αυτό, χριστιανοί μου, αλλά η θεία Λειτουργία είναι μιά Πεντηκοστή, γιατί παίρνουμε σ᾽ αυτήν την Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Και ότι αυτό είναι αλήθεια, φαίνεται από εκείνο το ωραίο τροπάριο που λέγει ο ψάλτης στο τέλος της Λειτουργίας. Αν σάς ερωτήσει κανείς, χριστιανοί μου, τί είδατε και τί πήρατε από την θεία Λειτουργία, να του πείτε αυτό που ακούτε τελευταία από τον ψάλτη: «Είδομεν το φως το αληθινόν, ελάβομεν Πνεύμα επουράνιον»!
2. Όλη η θεία Λειτουργία, από το «Ευλογημένη η Βασιλεία» μέχρι το «Δι᾽ ευχών» χωρίζεται σε δυό μεγάλα μέρη. Το πρώτο μέρος τελειώνει με το Ευαγγέλιο και το δεύτερο μέρος αρχίζει μετά το Ευαγγέλιο και φθάνει μέχρι το τέλος. Στο πρώτο μέρος μπορούσαν να μετέχουν όχι μόνον οι βαπτισμένοι, που λέγονται «πιστοί», αλλά και οι αβάπτιστοι, που ήθελαν όμως να βαπτιστούν και γι᾽ αυτό διδάσκονταν την πίστη, οι «κατηχούμενοι» δηλαδή.
Στο δεύτερο όμως μέρος, που είναι κυρίως η θεία Λειτουργία, δεν επιτρεπόταν να παρευρίσκονται οι κατηχούμενοι, οι αβάπτιστοι δηλαδή, αλλά μόνον οι πιστοί, δηλαδή μόνον οι βαπτισμένοι. Γι᾽ αυτό και ο Ιερέας μετά το Ευαγγέλιο έλεγε δυνατά: «Οι κατηχούμενοι προέλθετε», δηλαδή φύγετε. Δεν ήθελαν όμως μερικοί να φύγουν και στέκονταν έξω στην πόρτα και μάλιστα έσπρωχναν την πόρτα να ξαναμπούν μέσα.
Γνωρίζοντας αυτό ο Ιερέας, ότι οι αβάπτιστοι κατηχούμενοι σπρώχνουν την πόρτα για να ξαναμπούν στην Εκκλησία, για να δουν τί γίνεται στην θεία Λειτουργία, πράγμα όμως που δεν επιτρεπόταν, φώναζε: «Προσοχή στις πόρτες», για να μην μπουν οι κατηχούμενοι μέσα. «Τας θύρας, τας θύρας», έλεγε. Απ᾽ αυτό, χριστιανοί μου, να μάθουμε κι εμείς να είμαστε προσεκτικοί για να μην είναι μέσα στην θεία Λειτουργία αιρετικοί, όπως είναι οι παπικοί και οι προτεστάντες, ή άλλοι αλλόθρησκοι άνθρωποι.
Όλοι αυτοί δεν είναι βαπτισμένοι και επομένως δεν μπορούν να είναι μαζί μας στην θεία Λειτουργία. Ίσως βέβαια να έχετε ακούσει για συμπροσευχές δικών μας που γίνονται με αιρετικούς. Αυτά, χριστιανοί μου, είναι προδοτικά πράγματα και είναι αναθεματισμένα από τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας.
3. Τί ιερό και μεγάλο γίνεται μετά το Ευαγγέλιο, ώστε δεν επιτρέπεται να το δουν και να το ακούσουν αυτό οι αβάπτιστοι; Ό,τι γίνεται, χριστιανοί μου, μετά το Ευαγγέλιο, αυτό είναι κυρίως η θεία Λειτουργία. Σ᾽ αυτό το τμήμα γίνονται τέσσερα πράγματα. Γίνονται αυτά που έκανε ο Χριστός την Μεγάλη Πέμπτη.
Τί έκανε ο Χριστός την Μεγάλη Πέμπτη; Πρώτον: Έστειλε δύο από τους μαθητές Του να τού ετοιμάσουν τραπέζι, για να φάνε το Πάσχα. Δεύτερον: Στον Δείπνο αυτό ο Χριστός πήρε στα χέρια Του το ψωμί, το ευλόγησε και είπε «λάβετε, φάγετε, τούτο ἐστι το Σώμα μου»• και πήρε έπειτα το ποτήρι με το κρασί, το ευλόγησε κι αυτό και είπε «πίετε εξ αυτού πάντες τούτο ἐστι το Αίμα μου». Τρίτον: Κοινώνησαν οι μαθητές από τα Χέρια του Χριστού το Σώμα Του και τό Αίμα Του και Τέταρτον: Ευχαρίστησαν για την Θεία τους Κοινωνία.
Αυτά ακριβώς, αδελφοί μου, ακριβώς αυτά τα τέσσερα γίνονται και σε κάθε Θεία Λειτουργία. Πρώτον: Μετά το Ευαγγέλιο ο ιερεύς στρώνει τραπέζι. Ποιό είναι αυτό το τραπέζι; Είναι η αγία Τράπεζα. Ρωτήστε τους ιερείς σας και θα σάς το πουν, ότι μετά το Ευαγγέλιο ξαπλώνουν πάνω στην αγία Τράπεζα ένα ιερό Τραπεζομάντηλο. Αυτό το Τραπεζομάντηλο είναι αντί της αγίας Τραπέζης.
Το τραπέζι λέγεται «μένσα» στην λατινική γλώσσα. Και το τραπεζομάντηλο λοιπόν λέγεται Αντιμήνσιον. Δεύτερον: Πάνω σ᾽ αυτό το Αντιμήνσιο ο ιερέας θα μεταφέρει κατά την Μεγάλη Είσοδο από την ιερή Πρόθεση τα προσκομισμένα δώρα και θα τα εναποθέσει εκεί.
Αυτά τα δώρα, το ψωμάκι που είναι στο άγιο Δισκάριο και το κρασί που είναι στο άγιο Ποτήριο, όταν ο ιερέας θα πει το «Τα Σα εκ των Σων» και θα διαβάσει μία σχετική ευχή, αυτά τα δώρα, λέγω, θα μεταβληθούν σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Θα γίνει θαύμα δηλαδή, θα γίνει θεοφάνεια. Τρίτον: Θα κοινωνήσουν οι χριστιανοί, όπως οι Μαθητές στο Μυστικό Δείπνο, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, και, Τέταρτον: Θα ευχαριστήσουμε τον Χριστό, γιατί κοινωνήσαμε. «Ορθοί μεταλαβόντες... αξίως ευχαριστήσωμεν τω Κυρίω», ακούμε τον ιερέα να λέγει τελευταία. Αλλά θα συνεχίσουμε για την θεία Λειτουργία και στο επόμενο κήρυγμά μας.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου