Οι βασικές αρχές της «Νέας Εποχής»

του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου, Δρ. Θεολογίας

Ἡ «Νέα Ἐποχή» διατείνεται ὅτι ἀποβλέπει σέ ἕνα νέο καί τέλειο κόσμο. Ὁ κόσμος αὐτός δέν θά ἔχει καμία σχέση μέ τόν παλαιό[1]. Ἡ μέχρι τώρα ἀντίληψη περί Θεοῦ, ἀνθρώπου καί κόσμου ἀπορρίπτεται καί τήν θέση της παίρνει ἡ νέα ὁλιστική ἀντίληψη, δηλαδή ἡ πίστη ὅτι ὅλα τά πράγματα εἶναι ἀλληλοεξαρτώμενα καί κατά συνέπεια πρέπει νά θεωροῦνται ὁλιστικά. Σύμφωνα μέ τήν ἀντίληψη αὐτή δέν θά ὑπάρχει διαφορά ἀνάμεσα στόν κόσμο καί τόν Θεό, ἀλλά ὅλα στήν οὐσία τους ἀποτελοῦνται ἀπό ἕνα «Παγκόσμιο Συμπαντικό Πνεῦμα καί Ἐνέργεια». Ὁ Θεός δέν εἶναι γιά τήν κίνηση αὐτή πρόσωπο, ἀλλά ταυτίζεται μέ τό «Παγκόσμιο Πνεῦμα» ἤ τή «Συμπαντική Ἐνέργεια»[2]. Εἶναι ὅπως διδάσκουν μία ἀπρόσωπη συμπαντική ὑπερσυνειδητότητα[3]. Ἡ ἀντίληψη αὐτή ἔχει τήν ἀρχή της στόν Πανθεϊσμό, πού ἐτυμολογικά σημαίνει «ὅλοι καί ὅλα εἶναι Θεός»[4]. Ἔτσι λοιπόν μιλοῦν στόν κάθε ἄνθρωπο: «Εἶσαι Θεός»! … Καί γιά νά τόν κάνουν νά πιστεύσει αὐτό πού τοῦ λέγουν, τόν ὑποβάλλουν σέ ἀσκήσεις γιόγκα καί σέ διαλογισμό, ὥστε νά βρεῖ δῆθεν μέ αὐτά τά τεχνάσματα τήν ἐντός του θεϊκή οὐσία. Ἡ ἐσωτερική ἀναζήτηση, ἡ ἠρεμία καί ἡ γνώση ἀποτελοῦν μέρος μίας ἁλυσιδωτῆς πορείας πού ὡς τέρμα της ἔχει τήν πλασματική καταξίωση τοῦ ἀνθρώπου ὡς μία αὐτάρκης ὀντότητα[5].

Στό κέντρο αὐτῆς τῆς θεωρίας βρίσκεται καί ἡ διδασκαλία τους γιά τήν ἔλευση τοῦ νέου Μεσσία. Κάθε ἐποχή ὅπως προαναφέραμε ἔχει τόν μεσσία της. Ἡ Ἐποχή τῶν ἰχθύων εἶχε Μεσσία τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ ἐποχή τοῦ Ὑδροχόου ἀναφέρεται σέ κάποιον ἄλλο μεσσία. Ἐδῶ ὅμως τά πράγματα μπερδεύονται ἀφοῦ ἡ ἀντίληψη τῆς «Νέας Ἐποχῆς» εἶναι ἐντελῶς διαφορετική περί τοῦ τί εἶναι Μεσσίας ἀπό  αὐτή πού κατανοεῖ ὁ χριστιανι-σμός.

Γιά τή «Νέα Ἐποχή» ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν ἀποτελεῖ τό μοναδικό καί ἀνεπανάληπτο πρόσωπο, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος σαρκώθηκε καί ἔδρασε σέ συγκεκριμένο τόπο καί χρόνο γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί τή δυνατότητα τῆς θέωσής του.

Ὁ Μεσσίας τῆς «Νέας Ἐποχής» ἤ «Αβατάρ»[6], ὅπως συνηθίζεται νά ἀποκαλεῖται, εἶναι ἕνα πρόσωπο πού «ἐνσαρκώνει» μία «κατάσταση Χριστοῦ», τήν λεγόμενη «χριστική κατάσταση». Ἡ κίνηση τῆς «θεοσοφίας» ὑπογραμ-μίζει πώς, ὄταν οἱ καιροί ὡριμάζουν καί ἡ ἐπίκληση τῶν μαζῶν γίνεται διαπεραστική, ἔρχεται ἕνας Ἀβατάρ – Χριστός. Ἡ ἔλευση τοῦ Χριστοῦ τοῦ Ὑδροχόου συνιστᾶ γιά τήν κίνηση «ἕνα πνευματικό γεγονός», πού θά φέρει «μεγάλες ἀλλαγές ἤ ἀποκαταστάσεις» ἐγκαινιάζοντας ἕνα «καινούριο πολιτισμό».

Ἐξέχων σκοπός καί στόχος τῆς «Νέας Ἐποχῆς» εἶναι κατά συνέπεια ὁ παραμερισμός καί ἡ πλήρης κατάργηση τοῦ Χριστιανισμοῦ. Αὐτός ὁ σκοπός –πού ὡστόσο δέν φανερώνεται ξεκάθαρα– ἐξηγεῖται ἀπό τήν ἀστρολογική θεωρία της. Ἡ ἐποχή τοῦ Ἰχθύος, ἤτοι τοῦ Χριστοῦ, ἔχει περάσει καί κάθε κατάλοιπο αὐτῆς πρέπει νά ἐξαφανιστεῖ. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι, ἐνῶ θεωροῦν ὅτι ἡ ἐποχή τοῦ Χριστοῦ ἔχει περάσει ἀνεπιστρεπτί, ὡστόσο δέν ἐπαναπαύονται στήν φυσική ἐξέλιξη τῆς ἱστορίας καί τῶν καταστάσεων, ἀλλά ἀντίθετα ἐξαπολύουν σύγχρονους διωγμούς πιό ὕπουλους αὐτή τή φορά ἀπό τούς ἀρχικούς[7]. Δέν ἐξηγεῖται τόσο μένος καί πολεμική σέ κάτι πού θεωρεῖται οὐσιαστικά νεκρό[8].

Πρός ἐπίτευξη λοιπόν τοῦ σκοποῦ αὐτοῦ  διαδίδονται διάφορες ἰδέες γιά νά μειώσουν  τήν ἰσχύ τοῦ Χριστιανισμοῦ. Κατ’ ἐπέκταση, ὁ Χριστιανισμός εἶναι μία ἀπό τίς πολλές ἐκδοχές τῆς ἀλήθειας – εἶναι ἕνας ἀπό τούς δρόμους πού ὁδηγοῦν στόν ἴδιο σκοπό[9]. Ὑποβόσκει ἕνας θρησκευτικός συγκρητισμός[10]. Ὁ ἐρευνητής τῆς «Νέας Ἐποχῆς» Μarrs γράφει εὔγλωττα: «Ὁ πρῶτος βασικός κανόνας τῆς «Νέας Ἐποχῆς» εἶναι αὐτός. Πίστευε σ’ ὅποιον θεό θέλεις καί σ’ ὁτιδήποτε θέλεις, ἀρκεῖ νά μήν ἰσχυρίζεσαι πώς ὁ θεός σου ἤ ἡ πίστη σου εἶναι οἱ μόνες ἀληθινές. Ὁ δεύτερος κανόνας λέει. Ὁ θεός εἶναι αὐτό ἤ αὐτός πού ἐσύ ἐπιθυμεῖς νά εἶναι»[11].

Ἄς ἔλθουμε τώρα νά δοῦμε ποιός εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού μορφώνει ἤ στοχεύει νά μορφώσει ἡ «Νέα Ἐποχή». Ὁ ἄνθρωπος γι’ αὐτήν πρέπει ἐπιτέλους νά ἀποδεσμευτεῖ ἀπό τίς ἐπιταγές καί τούς περιορισμούς τῆς θρησκείας καί «ἐλεύθερα» νά κάνει ὅ,τι τόν εὐχαριστεῖ. Ὅλα εἶναι ἀνοικτά γύρω ἀπό τόν ἄνθρωπο καί τοῦ προσφέρονται. Δέν ὑπάρχει παραδεδομένη ἀλήθεια –αὐτό πού λέμε παράδοση– ἀλλά ὅλα εἶναι ἰσόκυρα καί ὑπόκεινται στήν προαίρεση τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Σύμφωνα μέ τούς Σαηεντόλοτζυ  (Scientology) –ἕνα ἀπό τά ἰσχυρά ὄργανα τῆς «Νέας Ἐποχῆς»– δέν ὑπάρχει ἀντικειμενική ἀλήθεια, δεσμευτική γιά τόν ἄνθρωπο[12]. Ὅλα λοιπόν –θρησκεῖες, πολιτισμοί, γλῶσσες κ. τ. λ– τίθενται σέ ἴση βάση, καί δέν ὑπάρχουν κάποια κριτήρια ἀλήθειας οὔτε περιθώρια διαλόγου.

Ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀλβανίας Ἀναστάσιος ἀναφερόμενος στό φαινόμενο τῆς παγκοσμιοποιήσεως σημειώνει, πώς ὁ καρπός τῆς «Νέας Ἐποχῆς» ὁδηγεῖ σέ μία ψευδῆ ἰσότητα θρησκειῶν καί πολιτισμῶν: «Ἡ ἰσότητα δέν ἀναιρεῖ ἀλλά προϋποθέτει τήν αὐθεντικότητα»[13].

Τό ἴδιο ὑπογραμμίζει ἐντονότερα ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ γράφοντας: ἡ «ἰσότητα» καί ἡ «ὑπερβατική ἑνότητα» τῶν θρησκειῶν εἶναι ἰδέες τῆς μοντερνιστικῆς, «ὑπεραπλουστευ-τικῆς» νοοτροπίας, ἡ ὁποία ἀδυνατεῖ νά κατανοήσει τίς οὐσιαστικές διαφορές μεταξύ τῶν θρησκειῶν καί νά ἐκτιμήσει τή μοναδικότητα τοῦ Χριστιανισμοῦ[14]. Αὐτό βέβαια συμβαίνει διότι γιά τήν «Νέα Ἐποχή» ὁ Χριστιανισμός εἶναι φορμαλιστικός, ὀρθολογικός καί αὐταρχικός. Ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τό ἄγχος, τήν ἀπόγνωση, τίς ἐνοχές, τήν ταπείνωση καί τήν ἀνικανότητα[15].

Ἡ κίνηση ἔχοντας ὡς στόχο νά ὁδηγήσει τόν κόσμο σ’ αὐτήν τήν πλήρη ἐλευθερία ἀκολουθεῖ ἀναγκαστικά κάποια προστάδια. Μέ μία συνδυαστική προσπάθεια[16] προσπαθεῖ νά ἐκμηδενίσει τήν ἐπιρροή τοῦ Χριστιανισμοῦ καί παράλληλα νά δημιουργήσει ἀκράδαντη τήν ἐντύπωση ὅτι ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ἴσες –δρόμοι μέ ἴδιο στόχο. Τελικά ὅλες οἱ θρησκεῖες ἔχουν διαφορετικούς δρόμους πρός τό ἴδιο τέρμα, ὅπως αὐτές θέλουν νά πιστεύουν. Πρέπει νά γίνουμε ἀνεκτικοί, –οἱ ὀπαδοί τῆς «Νέας Ἐποχῆς»– ὁ Χριστιανισμός εἶναι μία ἀπ’ τίς πολλές θρησκεῖες καί ὁ Ἰησοῦς ἕνας ἀπό τούς πολλούς πνευματικούς ὁδηγούς, τίποτε περισσότερο καί τίποτε λιγότερο[17]. Ἡ διδα-σκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς ὅμως εἶναι ἐκ διαμέτρου ἀντίθετη, γιατί  τονίζει ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν εἶναι ἕνας ἀπό τούς πολλούς φωτισμένους, ἀλλά αὐτός ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος (Ιω. 1,14-18 & 20,31). Ἑπίσης  κανείς δέν ὁδηγεῖται  ἀπό μόνος του στόν Θεό παρά μόνο   διά μέσου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ  (Ιω. 14,6. 11,25. 10,19 κ.λ.π. ἐπίσης Πρξ. 4,12).

Στό πνεῦμα αὐτό οἱ πνευματιστές καί οἱ μελλοντολόγοι ὁραματιστές ταυτίζουν τούς προφῆτες τῆς Παλιᾶς Διαθήκης μέ τά μέντιουμ τοῦ ἀποκρυφισμοῦ ὑποστηρίζοντας πώς καί οἱ προφῆτες ἦταν ἕνα εἶδος μέντιουμ τῆς ἐποχῆς τους[18]. Τελικά ἡ Νέα Ἐποχή στοχεύει στήν δημιουργία μίας νέας παγκόσμιας θρησκείας ἤ πανθρησκείας, ἡ ὁποία θά προκύψει ἀπό τήν συνένωση ὅλων τῶν γνωστῶν θρησκειῶν. (Απ. 13, 8 καί 11ως17,). Στή συνέχεια θά προχωρήσουν στήν ἀντικατάσταση τῶν καθιερωμένων ἑορτῶν π.χ. Πάσχα καί Χριστούγεννα μέ ἄλλες,  (Β´ Θε. 2,4 & Δα. 7, 25). Ἡ ἄρνηση τῆς θεότητας, τοῦ σταυρικοῦ θανάτου καί τῆς ἀνάστασης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι δεδομένα γιά τήν «Νέα Ἐποχή» (Α´ Ιω. 4,1-3. Β´ Ιω. 7)[19], καθότι θεωροῦν τόν Θεό ὡς μιά ἀπρόσωπη δύναμη[20].

 Τά  μέσα πού χρησιμοποιεῖ στήν προσπάθεια αὐτή εἶναι – ὅπως θά δοῦμε στό ἑπόμενο κεφάλαιο – οἱ διάφορες ἀντιχριστια-νικές προπαγανδιστικές της κινήσεις, καί κυρίως ὁ Οἰκουμενι-σμός. Γι’  αὐτό τόν λόγο βλέπουμε νά βάζουν ὅλες τίς θρησκεῖες νά συζητοῦν μεταξύ τους γιά νά βροῦν αὐτά πού τίς «ἑνώνουν» (διαχριστιανικός καί διαθρησκειακός συγκρητισμός). Ἔτσι λοιπόν καταλαβαίνει κανείς πολύ  εὔκολα ὅτι πρόκειται γιά μία δαιμονική ἐπιδίωξη, διότι ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χρίστος λέγει κατηγορηματικά: «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή»[21].

Ὁπωσδήποτε ὅμως γιά τήν «Νέα Ἐποχή» ἀπαιτεῖται μία μαζική «μύηση καί ἀφιέρωση στόν Lucifer» (δηλαδή στόν Σατανᾶ)[22]. Ὅποιος ἀρνηθεῖ πρέπει νά μεταφερθεῖ σέ ἄλλο ἐπίπεδο συνείδησης. Οἱ ἡγέτες τῆς Νέας Ἐποχῆς δέν βρίσκουν τίποτα κακό σέ προγραμματισμένες «ἐκκαθαρίσεις» τέτοιας μορφῆς, δηλαδή στή θανάτωση ὁμάδων ἤ καί λαῶν ἀκόμη, γιατί πιστεύουν ὅτι αὐτοί πού πρέπει νά θανατώνονται δέν εἶναι πλέον σέ θέση νά ἐξελιχθοῦν πνευματικά καί πρέπει νά μεταφερθοῦν σέ ἄλλο ἐπίπεδο ζωῆς, γιά νά μπορέσουν νά ἀποκτήσουν «γνώση» καί νά γίνουν «εὐτυχέστεροι». Ἐδῶ φαίνονται τά φοβερά ἀποτελέσματα τῆς θεωρίας τῆς μετενσάρ-κωσης, πού στίς ἡμέρες μας ἔχει ἰδιαίτερα ἐνισχυθεῖ μέ τήν μεταφυσική ἀλλά καί ἐπιστημονική δῆθεν ἔρευνα γύρω ἀπό τό θάνατο.

Γιά ὅλα αὐτά τά γεγονότα ἡ Ἁγία Γραφή δέν μᾶς ἀφήνει ἀπροειδοποίητους. Μᾶς μιλᾶ γιά τρομοκρατική κυριαρχία τοῦ ἀντιχρίστου  (Απ. 13). Ὅσοι  δέν θά εἶναι «ἀνεκτικοί» θά διωχ-θοῦν, καί θά θεωροῦνται ὑπαίτιοι γιά «διάσπαση», «ὀπισθο-δρομικοί» καί «στενοκέφαλοι» καί δέσμιοι τῆς «παλιᾶς ἐποχῆς». Μέ αὐτά ἐννοοῦνται ὅλοι ὅσοι μένουν σταθεροί σέ «παλιές» ἀξίες, ὅπως π.χ. οἱ πιστοί Χριστιανοί, ἀλλά καί Ἰουδαῖοι καί Μουσουλμάνοι.

Ὁ Διάβολος προσπαθεῖ ἀπ’ ἀρχῆς νά πλανήσει τό ἀνθρώπινο γένος καί νά τό σύρει κοντά του. Ἐνῶ ὅμως παλαιότερα αὐτό τό ἐπιδίωκε μέ τίς διάφορες πλάνες πού ἔσπερνε ὑπό τήν μορφή τῶν διαφόρων θρησκειῶν καί αἱρέσεων, τώρα χρησιμοποιεῖ ἕνα πιό ἤπιο ὅπλο: τήν σύγχυση. Γενικός καί ἀπώτερος στόχος τῆς «Νέας Ἐποχῆς» εἶναι ἡ δημιουργία πνευματικῆς συγχύσεως[23]. Καί αὐτό διότι, ἐάν στήν πλάνη κατάφερνε ἡ ἀνθρωπότητα νά κρατεῖ κάποια πορεία, ἔστω λανθασμένη, στήν σύγχυση καμία πορεία καί κανένας προσανατολισμός δέν δύναται νά ὑπάρξει, ἀλλά ἡ ἀνθρωπό-τητα εἶναι ὡς νά στέκεται ἀμήχανη καί ζαλισμένη μπρός στήν ὁμίχλη. Ὁ ἄνθρωπος τῆς «Νέας Ἐποχῆς» εἶναι ἄνθρωπος χωρίς ἀρχή καί προορισμό, καί χωρίς ἠθικούς κανόνες. Οἱ Νεοεπο-χίτες ἀρνοῦνται τήν ὕπαρξη τῆς Κόλασης καί τῆς Κρίσης, τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ κακοῦ[24]. Χαρακτηριστικά τό πνεῦμα αὐτό ἐκφράζει ἕνα νεοεποχίτικο βιβλίο, πού εἶχε μεγάλη ἐπιτυχία καί ὀνομάζεται «Μία σπουδή στά θαύματα (A Curse in Miracles)». Τό βιβλίο αὐτό διαφημίζεται σάν μία νέα «Βίβλος». Μερικές ἀπό τίς θέσεις του εἶναι καί ἡ ἀκόλουθη: «Ξεχάστε ὅλα ὅσα ἔχετε μάθει. Εἶναι ἄραγε Χριστιανική ἡ  Βίβλος;»[25].

[1]  Χ. Α. ΤΣΙΑΚΚΑ Ἀρχιμ., Ἐγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειῶν καί Αἱρέσεων, παραχριστιανικῶν-παραθρησκευτικῶν ὁμάδων καί σύγχρόνων ἰδεολογικῶν ρευμάτων, Λεμεσός 2002, «Νέα Ἐποχή», σ. 649.
[2]  Χ. Α. ΤΣΙΑΚΚΑ Ἀρχιμ., Ἡ «Νέα Ἐποχή» – Μία σύγχρονη πρόκληση… στό φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας, Λεμεσός 1998, σ. 26.
[3]  Α. ΒΛΙΑΓΚΟΦΤΗΣ., Σύγχρονες Αἱρέσεις – μία πραγματική ἀπειλή, όπ. π., σ. 85.
[4]  Χ. Α. ΤΣΙΑΚΚΑ Αρχιμ., Ἡ «Νέα Ἐποχή» – Μία σύγχρονη πρόκληση… στό φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας, όπ. π., σ. 27.
[5]  ΕΛ. ΛΑΖΑΡΙΔΗ, Σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύματα, Ἀθήνα 1996, σ. 45.
[6]  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΩΡΩΠΟΥ καί ΦΥΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ, Τό σύνδρομο τῆς «Νέας Ἐποχῆς» καί ἡ ἐλπίδα τῆς Ὀρθοδοξίας μας, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων Κυπριανοῦ καί Ἰουστίνης, Φυλή–Ἀττικῆς, 1990, σ. 109. Ἀβατάρ, ἐνσαρκωμένο μέλος τῆς «ἱεραρχίας», «χριστός».
[7]   ΑΝ. ΛΥΚΑΡΗ, όπ. π., σ. 83.
[8]   Όπ. π., σ. 84.
[9]   ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΩΡΩΠΟΥ καί ΦΥΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ, όπ. π.,  σ. 76.
[10]   ΑΝ. ΛΥΚΑΡΗ, όπ. π., σ. 85.
[11]   T. MARRS, Λατρείες καί θρησκείες τῆς  «Νέας Ἐποχής», Θεσ/νίκη, σ. 30.
[12]  Α. Γ. ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ., Νεοφανείς Αἱρέσεις, καταστροφικές λατρείες στό φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας, Ἀθήνα 1995, σ. 225.
[13]  Α. ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΥ., Παγκοσμιότητα καί Ὀρθοδοξία, Ἀθήνα 2000, σ. 53.
[14]  ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ Ἱερομ., π. Σεραφείμ Ρόουζ – Ἡ ζωή καί τά ἔργα του, Ἀθήνα 2006, σ. 227.
[15]  Δ. Γ. ΑΕΡΑΚΗ., «Νέα Ἐποχή» – πραγματικότητα ἤ μύθος, Ἀθήνα 2006, σ. 6.
[16]  «Now, in the fullness of time, and through the process of evolution, there is an emerging group who will bring salvation to the world; and who (embodying groups and ideas and emphasising the true meaning of the Church of Christ) will stimulate and energise the minds and souls of men that the New Age will be ushered in by an outpouring of the Love, Knowledge, and Harmony of God Himself, as well as by the re-appearance of Christ in whom all these three faculties of divinity will be embodied Morag Zwartz The New Age Gospel: Christ or Counterfiet? Parenesis Publishing 8 Alison Avenue Melbourne, σ. 21 καί 22.
[17] Ἔργο τῆς Κίνησης τῆς Νέας Ἐποχῆς εἶναι ἡ ἐργασία ἐκεῖ πού ἀπέτυχε ὁ Χριστιανισμός, ὅπως λέει ὁ Erwin:  «The movement abounds in unrestrained optimism. There is a popular feeling that we are on the verge of a radical breakthrough in the evolutionary process – as great a step as that between the Middle Ages and the Renaissance. The integration of metaphysics, science, and ancient wisdom will succeed where Christianity has failed. The old ways simply will not do for today; we are invited to go to the top of a mountain and look around and view reality from an entirely new perspective,  Erwin W Lutzer & John F DeVries Satan’s Evangelistic Strategy for this New Age. Victor Books, U.S.A Canada, England, third printing 1989, σ. 14.
[18]  Α. Γ. ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ., Ἀποκρυφισμός, Γκουρουισμός, «Νέα Ἐποχή», όπ. π., σ. 282.
[19] «The christ is not God, he is not coming as God. He is an embodiment of an aspect of God, the love aspect of God. His is the embodied soul of all creation. He embodies the energy which is a consciousness aspect of Being we call God… He would rather that you didn’t pray to him, but to God within you, which is also within him…. He said it himself. ‘The kingdom of God is within you», Walter Martin The New Age Cult Bethany House Publishers, Minneapolis, Minnesota, 1989, σ. 8.
[20]  «He is not one individual, but an energy gesalt ….. a psychic pyramid of interrelated, ever-expanding consciousness that creates, simultaneously and instantaneously, universes and individuals that are given – through the gift of personal perspective – duration, psychic comprehension, intelligence, and eternal validity… This absolute, ever expanding, instantaneous psychic gestalt, which you may call God if you prefer, is so secure in its existence that it can constantly break itself down and rebuild itself», Walter Martin The New Age Cult Bethany House Publishers, Minneapolis, Minnesota, 1989, σ. 25. ‘But do you really believe the soul is a physical force?» “Yes exactly, but it is a significant different kind of force from the physical atomic and molecular forces that comprise the body. It is a subatomic force, the intelligent energy that organises life. It is part of every cell, it is part of the DNA, it is in us, and of us and the whole of it – everywhere – it is what we call God………» «You see?» he said gently. «This is it. This source fills and organises all life. It is the beginning and the end; the Alpha and the Omega. It is the God of Creation. And it is very much in Us…» «So you see,» said David, «when Christ said God is everywhere, in a sense he was being literal – what he meant was this life-guiding spiritual energy is everywhere. Life, then is the combination of the molecular structure which is physical matter, and Source which is spiritual energy. This physical form dies. The Spiritual energy lives forever», Shirley MacLaine Out On a Limb Bantam Books Toronto. New York. London. Sydney 1983, σσ. 331,332.
[21]   Ιω. 14, 6.
[22]  Χ. Α. ΤΣΙΑΚΚΑ Ἀρχιμ., Ἐγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειῶν καί Αἱρέσεων, παραχριστιανικῶν-παραθρησκευτικῶν ὁμάδων καί σύγχρόνων ἰδεολογικῶν ρευμάτων, όπ. π.. σ. 362.  Lucifer εἶναι ὁ Ἑωσφόρος, ἀλλά πρόκειται καί γιά μία σατανιστική Ἐκκλησία τῆς Κολωνίας, πού ὀνομάζεται  Lusifer G.
[23]  T. MARRS, Λατρεῖες καί θρησκεῖες τῆς «Νέας Ἐποχῆς», όπ. π., σ. 62.
[24]  Ὄπ. π., σ. 39.
[25]  Ὄπ. π., σσ. 336-337.