Η Εκκλησία αντιμέτωπη με τη Νέα Εποχή και την Παγκοσμιοποίηση

Άνεμοι τυφωνικοί συνεχίζουν να καταλύουν τα διαχωριστικά τείχη, που οριοθετούσαν, ως τον εικοστό αιώνα, τις εθνικές, τις πνευματικές και τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες των ανθρώπινων κοινωνιών. Είναι οι άνεμοι της λεγομένης Νέας Εποχής, βασική επιδίωξη της οποίας είναι η παγίωση της νέας τάξης πραγμάτων και της παγκοσμιοποίησης.

Ποιές μπορεί να είναι οι επιπτώσεις αυτών των δράσεων στην εκκλησιαστική εμπειρία; Μέσα στη χοάνη, στο ανακάτεμα των ανθρώπων και των ιδεών, στις μεθοδεύσεις για τη σύντηξη των πολιτισμών και την εμπορευματοποίηση των  υπαρξιακών αξιών, πώς θα μπορέσει η Εκκλησία να διατηρήσει τους θησαυρούς της και να κινηθεί αδέσμευτα μέσα στο πυκνό δάσος των νέων δομών; Θα καταφέρει να συνεχίσει την εξαγγελία του αιώνιου μηνύματός της ανόθευτα, μιλώντας αφυπνιστικά στις ακοές, τις ναρκωμένες από την παραίτηση από το αγωνιστικό πνεύμα και το ορθόδοξο φρόνημα;

Η Εκκλησία είναι θεματοφύλακας μιας ατίμητης παράδοσης, αλλά δε λειτουργεί ως μουσειακός συντηρητής του παρελθόντος. Αντιμετωπίζει με άγρυπνη συνείδηση την επικαιρότητα. Προσεύχεται με καρδιά πύρινη και διάθεση ειλικρίνειας. Απλώνει την ποιμαντική φροντίδα της στον άνθρωπο. Δεν φοβάται τη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Βλέπει ότι αυτό που συμβαίνει είναι η ύφανση της ζωής στο πλαίσιο των σημερινών συνθηκών, που στοχευμένα καθιερώνονται. Γνωρίζει ότι ο άνθρωπος, είτε ασκητεύει στις ερημιές του πλανήτη, είτε μοχθεί στα κοσμοπολίτικα κέντρα, έχει ανάγκη από την πνοή της Χάρης του Θεού.

Η μηχανή της παγκοσμιοποίησης και της νέας τάξης πραγμάτων, μελετημένη στα μυστικά κέντρα αποφάσεων, ολοένα και περισσότερο απορρυθμίζει τη ζωή της παραδοσιακής, εθνικής κοινωνίας. Κάνει τολμηρές, για την ακρίβεια θρασύτατες επεμβάσεις στα ενδότερα θησαυροφυλάκια της πνευματικής και της θρησκευτικής αυτοσυνειδησίας. Διακόπτει την ιστορική συνέχεια και προξενεί σοκ στις πλατειές μάζες, που είχαν προσαρμοστεί στο κλίμα μιας παραδοσιακής, αδιαπραγμάτευτης θρησκευτικότητας.

Εδώ στην πατρίδα μας, εφαρμόζει πιλοτικά τα προγράμματα της χτυπώντας αλύπητα και επιθυμώντας να κόψει το λαό από τις ρίζες του, την ιστορία του, τη γλώσσα του, τα σύμβολα και τις αξίες του. Τσακίζει οικονομικά και βυθίζει τους πολίτες στα χρέη, ώστε να μην έχουν περιθώρια αντίδρασης και παρακολούθησης όλων αυτών των πνευματικών εξελίξεων. Επιδιώκει την πτώση των συνόρων σε πολιτικό, εθνικό και οικονομικό επίπεδο με κάθε κόστος, ώστε ο κόσμος να γίνει ενιαίος, να μην υπάρχουν αντιδραστικές κοιτίδες και να οδηγηθούμε σε μια παγκόσμια κυβέρνηση με έναν παγκόσμιο κυβερνήτη.

Κανένας δεν μπορεί να προδικάσει τί θα φέρει η αυριανή μέρα. Αν, τελικά, η επιχείρηση καθυπόταξης και ενοποίησης της ανθρωπότητας θα προχωρήσει αποτελεσματικά ή αν θα αποτύχει. Ακόμη και όσοι μηχανεύονται τις κοσμογονικές αλλαγές δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν αν οι πολυεθνικοί κολοσσοί θα επιμείνουν να διατηρούν τις μεγάλες μάζες σε όρια λιμοκτονίας ή αν θα μοιράσουν τον άδικα συσσωρευμένο πλούτο τους, μετά από αφόρητες κοινωνικές πιέσεις ή αλλαγές στο πολιτικό προσκήνιο.

Το βέβαιο είναι ότι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι ο αρχηγός της ζωής και της ιστορίας και Αυτός έχει τον τελευταίο λόγο. Βασικό κριτήριο είναι η κατάσταση των ψυχών. Μια ανατροπή που θα φέρει την παράταση της ιστορίας μπορεί να επιτευχθεί αν Εκείνος κρίνει ότι αξίζει τον κόπο, εξαιτίας της μετάνοιας, της ελεύθερης βούλησης των ανθρώπων, που θα προβληματιστούν και θα αρχίσουν να αντιστέκονται ανακαλύπτοντας την πλεκτάνη.

Δεν πρέπει να λησμονήσουμε τις πρώτες σελίδες της ιστορίας της Εκκλησίας. Τα πρώτα βήματα στο μακρύ ιστορικό λιθόστρωτο τα περπάτησε η κοινότητα των μαθητών του Ιησού Χριστού μέσα σε κλίμα και σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, ενοποίησης των εθνοτήτων μέσα στην αυλή της κοσμοκράτειρας Ρώμης. Οι λαοί και τότε βρέθηκαν υποδουλωμένοι και εγκλωβισμένοι στο σχήμα της υπερδύναμης. Βρέθηκαν υποχρεωμένοι να προσαρμόζονται, ολοένα και πιστότερα, στους θεσμούς και στο σχήμα της εξουσίας. Η θέληση του ενός, του Ρωμαίου αυτοκράτορα, αποτελούσε θεϊκή προσταγή. Οι τοπικοί άρχοντες λογοδοτούσαν στους διορισμένους εκπροσώπους της κεντρικής εξουσίας.

Το απέριττο λίκνο που δέχτηκε το θείο βρέφος, το σαρκωμένο Λόγο του Θεού, στήθηκε σε μια ώρα που ο αυτοκράτορας, γεμάτος ικανοποίηση και φορτισμένος με έπαρση πραγματοποίησε καθολική απογραφή, για να μετρήσει τα αναρίθμητα πλήθη των υπηκόων της απλωμένης αυτοκρατορίας του. Και η Εκκλησία, το Σώμα Ιησού Χριστού, η δυναμική Ευχαριστιακή κοινότητα ανέλαβε να λιτανεύσει το Σταυρό στα πέρατα του κόσμου, μέσα στα ανοιχτά σύνορα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Οι Απόστολοί Της και οι λειτουργοί Της αναμετρήθηκαν με τα κύματα των ποικίλων θρησκευτικών δοξασιών και των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων. Κοπίασαν και μόχθησαν γιατί όλοι οι άνθρωποι είναι "κλητοί" στη σωτηρία. Όλοι έχουν το δικαίωμα να ζήσουν κάτω από τη στέγη της αγάπης του Θεού.

Σε μια σύντομη ιστορική αναδρομή θα δούμε ότι η παγκοσμιοποίηση των ρωμαϊκών χρόνων δεν είναι πρωτογενές φαινόμενο. Ξεκίνησε αιώνες πριν, εκδιπλώθηκε και σχηματοποιήθηκε σε δυο φάσεις. Η πρώτη έφερε τη σφραγίδα της ελληνικής πολιτιστικής ακμής και ήταν το τολμηρό άνοιγμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του. Εκείνος προσπάθησε να συμπεριφερθεί όχι ως κατακτητής προς αιχμαλώτους, αλλά ως αναμορφωτής, ως φορέας πνεύματος και θησαυρισμάτων πολιτισμού. Μετέφερε την εκλεπτυσμένη ελληνική γλώσσα και την έκανε εκφραστικό μέσο επικοινωνίας σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Πάντρεψε το ελληνικό πνεύμα με τις πολύχρωμες και πολυδιάστατες πολιτιστικές εκφάνσεις της ανατολής. Η ελληνική επικράτησε ιδιαίτερα στα μεγάλα οικιστικά κέντρα, όπως η Αλεξάνδρεια και η Αντιόχεια. Ο Πλούταρχος γράφει: "Αλεξάνδρου την Ασίαν εξημερούντος Όμηρος ην ανάγνωσμα Περσών και Σουσιανών και Γεδρωσίων παίδες τα Ευριπίδου και Σοφοκλέους τραγωδίας ήδον". (Όταν ο Αλέξανδρος εξημέρωνε την Ασία, ο Όμηρος προσφερόταν ως ανάγνωσμα στους Πέρσες και τα παιδιά των Σουσιανών και των Γεδρωσίων τραγουδούσαν τις τραγωδίες του Ευριπίδη και του Σοφοκλή).

Αυτή την περίοδο της παγκοσμιοποίησης με κυρίαρχο το δυναμικό ελληνικό πνεύμα, τη διαδέχτηκε η Pax Romana, που κάλυψε με το δικό της πνεύμα και τις δικές της φιλόδοξες τάσεις τις εθνότητες και τους πολιτισμούς τους. Το έτος 280 π.Χ εγκαινιάστηκε η κατακτητική ορμή της Ρώμης, η οποία εντέλει άπλωσε την κυριαρχία της με τους τρεις Καρχηδονιακούς πολέμους στις Αφρικανικές ακτές, μετά στην Ιβηρική χερσόνησο, την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία και έφτασε ως τις ανατολικότερες περιοχές της Μεσοποταμίας και της Αρμενίας. Δεν απόμεινε πια ελεύθερη χώρα και αντίπαλη δύναμη. Οργάνωσε το απέραντο κράτος σε κοινή βάση, εντάσσοντας τους λαούς σε κοινό νομικό πλαίσιο και σε κοινά πολιτιστικά προγράμματα. Επικράτησε το γνωστό ως σήμερα Ρωμαϊκό Δίκαιο, χωρίς να αγνοηθούν οι θεσμοί των λαών και χωρίς να καταργηθεί η αναγνώριση των τοπικών αρχόντων, όπως ο Ηρώδης. Κι ενώ καθόταν στο θρόνο του και διοικούσε, δεν είχε όμως δικαίωμα να επιβάλει την ποινή του σταυρικού θανάτου. Για να το κάνει χρειαζόταν την έγκριση του Ρωμαίου εκπροσώπου, δηλαδή του Πιλάτου. 

Στην παγκοσμιοποιημένη Ρωμαϊκή κοινωνία δεν άντεξαν οι τοπικές θρησκευτικές παραδόσεις. Εντάθηκε ο τότε συγκρητισμός, δηλαδή η ανάμιξη των θρησκευτικών αντιλήψεων και η μετανάστευση των ξένων λατρευτικών συνηθειών.  Εξαίρεση υπήρξε ο Ιουδαϊσμός. Το καινούριο στοιχείο, που δεν υπήρχε στην ελληνιστική περίοδο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν η ανύψωση του προσώπου του αυτοκράτορα στο βάθρο της θεότητας. Οι λαοί ολόκληρης της απέραντης αυτοκρατορίας, ανεξάρτητα από τις θεότητες που λάτρευαν, όφειλαν να προσφέρουν λατρεία και θυσία στον αυτοκράτορα.

Έτσι και σήμερα οι διεθνείς οργανισμοί δουλεύουν εντατικά απεργαζόμενοι την επικυριαρχία και την καθολική υποδούλωση. Θέλουν να καθιερώσουν την πανθρησκέια και τον ενιαίο πολιτισμό. Προωθούν μια σταθερή ένωση των λαών κάτω από έναν πολιτικό και θρησκευτικό ηγέτη. Και είναι βέβαιο πως θα χρησιμοποιήσουν κάθε μέσο για την πλήρη χειραγώγηση των συνειδήσεων ακόμη και αυτό της φαινομενικής δικαίωσης όσων κατέχουν πνευματικά κριτήρια και βλέπουν ολοφάνερα τις μεθοδεύσεις τους.

Μας το αποδίδει ξεκάθαρα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στο στίχο 24 του κδ' κεφαλαίου του: "Εγερθήσονται γαρ ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήται και δώσουσι σημεία μεγάλα και τέρατα, ώστε πλανήσαι, ει δυνατόν, και τοὺς εκλεκτούς". Δεν ενδιαφέρει τους παγκοσμιοποιητές να αδειάσουν οι εκκλησίες. Τις θέλουν γεμάτες από άτομα με αλλοιωμένο φρόνημα και εν πολλοίς το έχουν πετύχει, αφού στις μέρες μας βλέπουμε όχι μόνο απλούς χριστιανούς με αλλοιωμένη σκέψη και κρίση, αλλά ακόμη και κληρικούς με διαβρωμένες συνειδήσεις.

Το θαύμα ωστόσο έχει ήδη συντελεστεί. Τα αγνοημένα γεγονότα της μικρής γωνιάς του Ισραήλ, έχουν ήδη γίνει παγκόσμια γνώση και παγκόσμια εμπειρία. Και δρομολόγησαν το νέο προσανατολισμό ολόκληρης της ανθρωπότητας. Το πρόσωπο του Σταυρωμένου Ιησού Χριστού μπήκε στις καρδιές, αναδείχτηκε το κεντρικό Πρόσωπο, μαγνήτης της αφοσίωσης και της λατρείας. Το πάθος Του και η Ανάστασή Του έγιναν σημεία αναφοράς, Πηγή Ζωής, συνδετικός κρίκος της γης με τον ουρανό, της επικαιρότητας με την αιωνιότητα. Και έγινε πειστικός και οδηγητικός λόγος για εκείνους, που δεν ανέχονταν ή δεν άντεχαν την οριοθέτηση της ανθρώπινης προσωπικότητας στα πλαίσια του "φάγωμεν και πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν". Η Σταυρική Του θυσία οδήγησε στην όντως Ζωή. Έδωσε το σύνθημα του οποίου η ιαχή ακούγεται και σήμερα στις περιοχές των σύγχρονων διωγμών: "Των εν όλω τω κόσμω Μαρτύρων σου, ως πορφύραν και βύσσον τα αίματα, η Εκκλησία σου στολισαμένη, δι' αυτών βοά σοι, Χριστέ ο Θεός".

Ωστόσο, διατηρούμε ως ιστορικό δίδαγμα, ότι τα εντυπωσιακά συνθήματα, που αναρτώνται στα πεδία των κοσμικών και ιδεολογικών μαχών, δεν ερμηνεύουν τις κρυφές προθέσεις των δυναστών της οικουμένης. Κάτω από το μανδύα του ενδιαφέροντος για τον άνθρωπο και για τις ατομικές ελευθερίες του, κρύβεται η στυγνή βία και τα σχέδια καταδυνάστευσης των αδυνάτων. Η κοινή πείρα όλων καταλογίζει στις πρωταγωνίστριες δυνάμεις, που μάχονται για τη θέσπιση κανόνων δικαίου, ότι είναι οι πρώτοι παραβάτες τους, καταπατώντας τις αρχές που τέθηκαν ως δείκτες σεβασμού του ανθρωπίνου προσώπου.    

Τότε, η Εκκλησία στην παγκοσμιοποίηση έθεσε γερά τα θεμέλιά της ενάντια στην κοσμική ισχύ και την υποταγή του ανθρώπου σε έναν ομοιόχρονο και ομοιόρυθμο βηματισμό, που τον οδηγούσε σε περιπέτεια υπαρξιακής αυτοκτονίας. Σήμερα, η Εκκλησία στη σύγχρονη παγκοσμιοποίηση γνωρίζει την πλεκτάνη, προβληματίζεται και αντιστέκεται.

Διαβλέπει τη συγκρητιστική μεθόδευση, τη φοβερά επικίνδυνη και επιτάσσει την ανάγκη της πιστότητας στο πρόσωπο του σαρκωμένου Λόγου του Θεού. Εναντιώνεται στην άχροη και άοσμη αναφορά σε απρόσωπη δύναμη που πιθανόν να καλύψει τις μεταφυσικές αναζητήσεις, αλλά που εν τέλει θα σταθεί απαθής παρατηρητής των εξελίξεων στον κόσμο.

Με τη βοήθεια της Εκκλησίας οι πιστοί προβληματίζονται και αντιστέκονται. Οι εμπειρίες της αποστολικής Εκκλησίας γίνονται οδηγητικές και δεσμευτικές για τη σημερινή πορεία μας προς την νέα μορφή της παγκοσμιοποίησης.

Οι Απόστολοι πορεύτηκαν δίχως την παραμικρή εξυπηρέτηση από το ρωμαϊκό κράτος, σε αντίθεση με πρόσωπα της σύγχρονης ιεραρχίας που καλοπιάνουν την κοσμική εξουσία. Προσανατόλισαν τα πλήθη προς το λυτρωμό, δίχως τον εναγκαλισμό και την προστασία που επιζητούν οι σημερινοί ακόμη και από ύποπτα οικουμενιστικά κέντρα, ετερόδοξα ή και αιρετικά.

Το Ευαγγέλιο περπάτησε μέσα στη σκιά της περιφρόνησης και μέσα στο άγριο κλίμα των διωγμών. Και νίκησε με τη δική του υπερφυσική δύναμη, η ισχύ της οποίας δεν επιτρέπει να μπει στην άκρη η αλήθεια, δήθεν εξαιτίας της αγάπης. Αγάπη και αλήθεια πάνε μαζί.