Ομιλία στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, του Μητροπολίτου Νικοπόλεως κ. Μελετίου

Ἡ ἀληθινή ἐλευθερία

            Σήμερα εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς ἐλευθερίας.

            Ἡ ἐλευθερία, θεωρεῖται μιά ἀπό τίς ὡραιότερες λέξεις στό καθημερινό λεξιλόγιό μας, γιατί εἶναι πολύ γλυκειά στήν καρδιά. Τό θεωροῦμε πολύ βαρύ, νά ζοῦμε σέ κατάσταση δουλείας, χωρίς τήν δυνατότητα νά κάνομε ὅτι θέλομε.

            Ὅμως, τό πρῶτο πού πρέπει νά προσέξομε, εἶναι ὅτι ἡ ἐλευθερία εἶναι πρῶτα ἀπό μέσα, ἐσωτερική. Μετά ἀπ’ ἔξω. Γιατί ὅταν ἕνας εἶναι δοῦλος ἐσωτερικά, ὑποδουλώνεται εὔκολα καί στό θέλημα τοῦ ὅποιου ἀφεντικοῦ.

            Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐσωτερικά ἐλεύθερος, ἔστω καί ἄν εἶναι δοῦλος τοῦ σουλτάνου καί ἁλυσοδεμένος στή χειρότερη φυλακή καί ὑποβεβλημένος στούς χειρότερους ἐξευτελισμούς, μπορεῖ νά εἶναι ὄχι μόνο ἐλεύθερος ἀλλά καί διδάσκαλος τῆς ἐλευθερίας. Ἔχει ἕνα μεγαλεῖο ἀσύλληπτο.

            Αὐτή κυρίως τήν ἐλευθερία, ἀπό τήν ἁμαρτία, γιορτάζομε σήμερα.

Τό σημαντικότερο συμβόλαιο

            Λέει ἕνα τροπάριο τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὅτι ὁ Θεός ἔκανε μέ τούς ἀνθρώπους ἕνα συμβόλαιο. «Ὁ Πατήρ ἄνωθεν εὐδοκεῖ». Ὁ Θεός Πατέρας δείχνει τήν καλωσύνη του.       Ποιά καλωσύνη του;

            Νά τά συγχωρήσει στόν ἄνθρωπο ὅλα. Νά τόν δεχθεῖ στήν Βασιλεία του, ὅτι καί ἄν ἔχει κάνει.

            Ἀλλά μέ ἕνα ὅρο· μέ μιά προϋπόθεση...

            Ὅταν ἐμεῖς ἑτοιμαζόμαστε γιά «δοῦναι καί λαβεῖν», θέτουμε ὅρους καί προϋποθέσεις. Καί λέμε: «κάνομε συμβόλαιο».

            Τό τροπάριο αὐτό τῆς ἑορτῆς, λέει ὅτι ἔγινε ἕνα συμβόλαιο. Μόνο πού χρησιμοποιεῖ τήν παλαιά λέξη, ὅπως τό ἔλεγαν τότε πού ζοῦσαν οἱ μεγάλοι Πατέρες μας: «ἔγινε συναλλαγή, συνάλλαγμα».

            Ποιό ἦταν τό συνάλλαγμα;

            -Ἐγώ θά σᾶς συγχωρήσω, μᾶς εἶπε ὁ Θεός, μέ τήν προϋπόθεση ὅμως ὅτι... τό θέλετε.

            Συμβόλαιο ἀπό τήν πλευρά ἑνός μόνο δέν γίνεται.

            Δωρεά καί προσφορά ἀπό τήν πλευρά ἑνός, γίνεται χωρίς τήν συγκατάθεση τοῦ ἄλλου, μόνο ὅταν ὁ ἄλλος εἶναι σίγουρο ὅτι ἔχει καλή γνώμη. Ὅτι ξέρει νά ἐκτιμᾶ αὐτό πού παίρνει.

            Μά ὅταν ἐκεῖνο πού τοῦ δίνεις, τό ποδοπατεῖ καί τό φτύνει, δέν γίνεται οὔτε δωρεά, οὔτε συμβόλαιο. Ἀλλά στήν περίπτωση αὐτή, ἐκεῖνος πού ἔχει κάτι καί τό δωρίζει τελικά τό πετᾶ στά σκουπίδια.

            Ὁ Θεός ὅμως, τήν Βασιλεία του δέν τήν ἔχει γιά τά σκουπίδια.

            Οὔτε ἡ Βασιλεία του, οὔτε τό ἔλεός του εἶναι γιά τά σκουπίδια.

            Καί πολύ περισσότερο, ὅταν σκεφθοῦμε, ὅτι γιά νά μᾶς δείξει πόσο ποθεῖ νά μᾶς ἔχει στή Βασιλεία του, ἔστειλε στόν κόσμο τόν Υἱόν του, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ καί ἔλαβε σῶμα ἀπό τήν Θεοτόκο γιά νά τό προσφέρει θυσία γιά μᾶς πάνω στό Σταυρό.

            Τό αἷμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι γιά τά σκουπίδια, ἀλλά εἶναι πολύτιμο. Οἱ ἀπόστολοι, ἡ Ἐκκλησία, καί ἐμεῖς τό ὀνομάζομε: «τό Τίμιο Αἷμα». Γιατί εἶναι πολύτιμο!

            Πόσο πολύτιμο;

            Ὅλος ὁ κόσμος δέν ἀξίζει ὅσο μιά σταγόνα ἀπό τό Αἷμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ!

            Αὐτό τό πολύτιμο Αἷμα του εἶναι ἱκανό νά συγχωρήσει ὅλες τίς ἁμαρτίες μας. Νά μᾶς δώσει λάμψη καί δόξα ψυχῆς τέτοια, πού δέν ἔχουν οὔτε οἱ ἄγγελοι, οὔτε οἱ ἀρχάγγελοι, οὔτε τά χερουβίμ καί τά σεραφείμ.

            Ἦταν δυνατό παίρναμε ὅλες αὐτές τίς δωρεές ἔτσι πρόχειρα, χωρίς συμβόλαιο; Ὄχι!

            Γι’ αὐτό, ὁ πατέρας μας ὁ οὐράνιος τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ἔκανε συμβόλαιο μέ συμβολαιογράφο, ἐγγυητή καί πληρεξούσιο νά ὑπογράψει τούς ὅρους του γιά μᾶς, τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Καί μεσολαβητή, τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ.

Ὑπέγραψε ἡ Θεοτόκος

            Στήν Παναγία, τέθηκε τό ἐρώτημα:

            -Δέχεσαι; Ἡ Παναγία ἐδέχθη, στάζοντας ἀπό τήν ψυχή της αἷμα. Καί ἐδῶ φαίνεται ἡ ταπείνωσή της. Μᾶς κοστίζει πιό πολύ νά ταπεινωθοῦμε, παρά νά χύσομε τό αἷμα μας. Εὔκολα ἀνοίγει κανείς τίς φλέβες του, νά τρέξει ἀπό πάνω του αἷμα –μιλᾶμε γιά αἷμα θυσίας- ἀλλά πολύ δύσκολα κόβει τό θέλημά του καί ταπεινώνεται.

            Ἡ Παναγία ταπεινώθηκε ἐν ἐπιγνώσει στό δυσκολότερο καί πιό λεπτό θέμα τῆς ζωῆς της. Εἶχε ὑποσχεθεῖ στό Θεό νά ζήσει παρθένος, γιά τήν δόξα του. Καί τώρα τήν προσκαλεῖ ὁ Θεός διά τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ νά γίνει μητέρα.

            Ρώτησε ἡ Παναγία:

            -Εἶναι ποτέ δυνατόν ἐγώ, ψευδομένη στό Θεό καί ἀθετώντας τήν ὑπόσχεσή μου, νά γίνω συμβολαιογράφος καί ἐγγυητής γιά τούς ἀνθρώπους;

            Ἀπάντησε ὁ ἀρχάγγελος:

            -Πνεῦμα ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σέ καί δύναμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι. Καί τό γεννώμενον ἐκ σοῦ, δέν θά εἶναι υἱός τοῦ τάδε ἤ τοῦ τάδε, πού χάλασε τήν παρθενία γιά νά γεννηθεῖ, ἀλλά θά εἶναι Υἱός τοῦ Θεοῦ.

            Εἶπε ἡ ἁγία Θεοτόκος:

            -Ὅσο καί νά μέ κατακρίνουν, ὅτι καί ἄν μοῦ στοιχίσει, σ’ ὅτι καί νά μέ καταδικάσουν οἱ ἄνθρωποι, ὅτι καί νά ἐπέλθει μετά ἀπό αὐτό, δέχομαι καί θέλω νά γίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου.

            Ἀλήθεια, τί θά ἔλεγαν οἱ ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομώντος, πού αὐτοί τοὐλάχιστον τό ἤξεραν ὅτι ἡ Θεοτόκος εἶχε ὑποσχεθεῖ νά μείνει Παρθένος;

Ἀξιοποίηση τῆς δωρεᾶς

            Αὐτήν λοιπόν τήν μέρα πού μίλησε ὁ ἀρχάγγελος καί ἀπεδέχθη ἡ Παναγία τό «χαῖρε» τοῦ οὐράνιου Πατέρα μας, εἶναι ἡ ἀρχή τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου.

            Ἡ χαρά τοῦ κόσμου καί ἡ ἐγγύηση ὅτι τό ἔργο τῆς σωτηρίας μας προχωρεῖ καλά.

            Πότε προχωρεῖ καλά;

            Ἡ Παναγία, καλά ἔκανε τό ἔργο της. Καλά ἐνήργησε, καλά ὑπέγραψε· μά ὁ καθένας μας, πρέπει νά μείνει στή βάση, στό θεμέλιο, ἐκεῖ πού πάτησε ἡ Παναγία.

            Δηλαδή στήν ὑπακοή της στό Θεό καί στήν ταπείνωσή της.

            Ὅταν ἀξιωθοῦμε νά πᾶμε κοντά στόν Χριστό, θά εἴμαστε καί δίπλα στήν Παναγία. Καί θά τήν δοξάζομε γι’ αὐτό πού ἔκαμε. Ὅπως ἐδῶ τήν λέμε μέ μιά λέξη «εὐεργέτιδα» τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων, ἐκεῖ θά τήν αἰσθανόμαστε. Γιατί τότε θά ἀπολαμβάνομε τά ἀγαθά τῆς ἐγγύησής της, τίς δωρεές ἀπό τό συνάλλαγμα πού ἐδέχθη καί ὑπόγραψε καί θά τήν εὐγνωμονοῦμε στούς αἰώνες τῶν αἰώνων.

            Ἐδῶ μέ λέξεις-λόγια. Ἐκεῖ μέ οὐσία.

            «Ὁ Πατήρ ἄνωθεν εὐδοκεῖ». Ἡ Παναγία δέχθηκε καί «τό συνάλλαγμα κατά κοινήν πραγματεύεται βούλησιν». Πραγματοποιήθηκε τό συνάλλαγμα μέ κοινή βούληση τοῦ Πατέρα καί τῆς Παναγίας.

            Ἐκεῖνο πού τώρα πρέπει νά γίνει, εἶναι νά σταθοῦμε στόν πλοῦτο πού κέρδισε ἡ Παναγία γιά μᾶς.

            Πῶς θά τό καταφέρομε;

            Ἄς ἀναφερθοῦμε, σέ κάποιο περιστατικό ἀπό τή ζωή τοῦ Καραϊσκάκη, πού εἶχε καί τίς ἀδύνατες πλευρές του καί μερικές φορές τά ἔκανε «ἴσιωμα» καί κοιτοῦσε μόνο τό συμφέρον του. Ὅταν τόν ἔπιαναν τά πείσματα του δέν ἤξερε μέ ποιόν εἶναι. Μέ τούς Ἕλληνες ἤ τούς Τούρκους.

            Ἐνῶ λοιπόν συμπεριφερόταν ἔτσι, κάποιος εὐγενής ἄνθρωπος, μέ ποιό βαθύ τό ὅραμα γιά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ λαοῦ ἀπό τούς Τούρκους, τοῦ εἶπε ἐπιτιμητικά: «Στρατηγέ, μέχρι τώρα, δέν τό ἔκανες τό χρέος σου. Ἀπό δῶ καί ἐμπρός, ὀφείλεις νά τό κάνεις».

            Ἄν αὐτά τά λόγια ἴσχυαν γιά ἕνα σημαντικό μέν ἀλλά ἐπίγειο θέμα, ὅπως εἶναι ἡ ἀπελευθέρωση ἑνός λαοῦ ἀπό τήν σκλαβιά, πόσο πρέπει νά εἶναι σκληρή ἡ παρατήρηση σ’ ἐκεῖνον πού παίζει μέ τήν αἰώνια ἀπελευθέρωση του ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν προετοιμασία του γιά τήν ἄνω Βασιλεία καί γιά τήν αἰώνια Ἱερουσαλήμ;

            Ὁ Καραϊσκάκης βέβαια, συνῆλθε καί ἀπάντησε:

            -Τελεία καί παῦλα. Μέχρι τώρα τό ἔπαιζα, ποτέ διάβολος καί πότε ἄγγελος. Ἀπό δῶ καί πέρα, τό ὑπόσχομαι, θά εἶμαι ἄγγελος. Θά παλεύω καί θά ἀγωνίζομαι μέ ὅλες μου τίς δυνάμεις γιά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ γένους μας.

            Τό εἶπε καί τό ἔκανε. Ἀγωνίστηκε μέ τήν μεγαλύτερη αὐταπάρνηση γιά τήν ἐλευθερία. Δέν εἶναι ἅγιος, ἀλλά σ’ αὐτό τό σημεῖο εἶναι γιά μᾶς πρότυπο καί ἐμεῖς ἔτσι πρέπει νά τό ποῦμε.

            -Μέχρι τώρα ἔπαιζα μέ τήν ψυχή μου. Δέν θά συνεχιστεῖ αὐτή ἡ κατάσταση.

            Νά ζήσομε μέ περισσότερη συνέπεια γιά νά κερδίσομε τά κέρδη ἀπό τό συνάλλαγμα πού ἔκανε ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος γιά χάρη μας καί ἐγγυήθηκε καί ὑπέγραψε.

Σεβασμός στήν ὑπογραφή τῆς Παναγίας

            Ἄς τό ἀποφασίσει ὁ καθένας μας:

            -Ποτέ δέν θά ἐπιτρέψω στόν ἑαυτό μου, νά βγάλω μέ τήν ἀδιαφορία μου ψεύτικη τήν ὑπογραφή τῆς Παναγίας.

            Καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ δέν θά τό θεωρήσω ὅτι εἶναι κοινό, πού σημαίνει στή γλώσσα ἐκείνης τῆς ἐποχῆς «γιά τά σκουπίδια· γιά πέταμα».

            Τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι Τίμιο. Καί ὅπως λέμε ὅταν πᾶμε νά κοινωνήσομε τό παίρνομε «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί εἰς ζωήν αἰώνιον».

            Νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός νά ἀγωνιζόμαστε καί νά πονοῦμε γιά τήν σωτηρία μας, περισσότερο ἀπό ὅτι γιά τά ἐπίγεια. Ἀμήν.-