Το Μυστήριον του Θανάτου

Το Μυστήριο του θανάτου είναι τόσο σπουδαίο όσο και το Μυστήριο της ζωής. Χωρίς το Μυστήριο του θανάτου, δεν μπορούμε να ερμηνεύσομε σωστά το Μυστήριο της ζωής. Για να φωτίσομε το Μυστήριο του Θανάτου, πρέπει να ξεκινήσομε από τις δυο διηγήσεις της Γενέσεως της Αγίας Γραφής. Και πρώτα απ’ όλα πρέπει να πούμε, ότι όλοι οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας (Βασίλειος, Χρυσόστομος, Γρηγόριος Νύσσης), έγραψαν πραγματείες, στις οποίες ερμηνεύουν, ότι δεν δημιούργησε το κακό και τον θάνατο ο Θεός. Δεν είναι αίτιος των κακών, ούτε του θανάτου ο Θεός.

Ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο «καλόν λίαν» και στο τέλος έπλασε τον άνθρωπο με ξεχωριστή χάρη, «κατά την εικόνα Του», για να φτάσει στο «καθ’ ομοίωσιν». Πλάστηκε σύμφωνα με την εικόνα του Θεού, για να γίνει εικόνα ζωντανή του Θεού, δηλ. να ομοιάσει με το Θεό. Ο άνθρωπος ήταν το ωραιότερο πλάσμα του Θεού, λίγο κατώτερο από τους αγγέλους. Του έδωσε πολλά χαρίσματα ο Θεός. Τα μεγαλύτερα ήταν, το «λογικό» και το «αυτεξούσιο». Νου δηλ. και ελευθερία. Μέσα σ’ αυτά περιέχονται, όλες οι πνευματικές και ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου, όπως η δημιουργικότητα, η κυριαρχικότητα και η αγαπητική δύναμη.

Ο Θεός χαρίτωσε τον άνθρωπο με τη σοφοποιό και θεοποιό ενέργεια Του, για να δημιουργήσει επιστήμες και πολιτισμό και να γίνει «κατά χάριν» θεός. Παράδεισο εμφύτευσε «κατά ανατολάς» και μέσα σ’ αυτόν έθεσε τον άνθρωπο. Στο μέσον του παραδείσου υπήρχαν δύο δέντρα, με πολλούς συμβολισμούς. Το δέντρο της «ζωής» και το δέντρο της «γνώσεως του καλού και του κακού». Ο Θεός λέει στους πρωτοπλάστους: «Απ’ όλα τα δέντρα του παραδείσου, μπορείτε να τρώτε καρπούς, εκτός από το δέντρο της γνώσεως του καλού και του κακού. Γιατί όποια μέρα φάτε απ’ αυτό το δέντρο, «θα αποθάνετε».

Εδώ φαίνεται σαν να θέτει ο Θεός σε δοκιμασία την ελευθερία του ανθρώπου. Κι όμως αυτό δεν ήταν δέσμευση της ελευθερίας του, αλλά ο ορθός προσανατολισμός της. Απόλυτη ελευθερία θα σήμαινε ασυδοσία και χάος, έλλειψη κοινωνικής ζωής και αναρχία. Για να μπορούσε να υπάρξει και να συνυπάρξει ο άνθρωπος, έπρεπε να ακολουθήσει το φωτεινό δρόμο του καλού. Να φτάσει στην ηθική και πνευματική τελειότητα και αθανασία. Μια ελευθερία τύπου ζούγκλας, δεν θα μπορούσε να τον προάγει σε μορφές προόδου και πολιτισμού. Αν πάλι είχε μια αναγκαστική ελευθερία στο καλό, δεν θα ήταν άνθρωπος, αλλά ζώο ή ρομπότ. Η πρώτη ελευθερία ήταν η επιλογή ανάμεσα στο καλό και το κακό. Η δεύτερη ήταν η δυνατότητα να κάνει το καλό, χωρίς να του το επιβάλλουν. Όταν το καλό το κάνεις από ανάγκη, γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς, παύει να είναι καλό. Και το καλό και το κακό είναι πράξεις ελευθερίας.

Ο Διάβολος εκείνη την ώρα, (που κι αυτός είχε πλαστεί καλός άγγελος από το Θεό και εξέπεσε λόγω της αλαζονείας του), χτυπά το πιο ευαίσθητο σημείο του ανθρώπου, την ελευθερία της βουλήσεως και φέρνει αμφιβολία στη συνείδηση του και θέτει υπό αμφισβήτηση την αγάπη του Θεού. «Δεν θα αποθάνετε» λέει στους πρωτοπλάστους. «Σας απαγόρευσε ο Θεός να φάτε από το δέντρο της γνώσεως, γιατί γνώριζε ότι την ημέρα που θα φάτε, θ’ ανοιχτούν τα μάτια σας και θα γίνετε «ως θεοί». Θα ομοιάσετε με Αυτόν και θα γνωρίσετε το καλό και το κακό».

Ο λογισμός της ισοθεϊας, ήταν γεγονός. Θεοί θα γίνετε, λέει ο Θεός, αλλά με τη χάρη μου, με την ευλογία μου, με την καλή χρήση της ελευθερίας σας, με τα χαρίσματα που σας έδωσα. Θεοί θα γίνετε λέει ο Διάβολος, αλλά χωρίς το Θεό. Μόνοι σας, με τις δυνάμεις σας, με τις δυνατότητες σας. Ανεξάρτητα από το Θεό.

Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι πρώτοι άνθρωποι, επέλεξαν τη λύση του Διαβόλου. Θεοί χωρίς το Θεό. Αυτή η πράξη τους ονομάστηκε «Πτώση». Ο μεγάλος φιλόσοφος Έγελος, λέει ότι ήταν ευλογημένη η ώρα που ο άνθρωπος αρνήθηκε το Θεό και άρχισε να γράφει με ελευθερία την ιστορία του. Η ύπαρξη όμως από κει κι ύστερα του κακού, ο πόνος και ο θάνατος, στιγματίζουν τη ζωή του ανθρώπου και παίρνουν χαοτικές διαστάσεις στην ιστορία του.

Οι άνθρωποι γνώρισαν το κακό και στην ψυχή τους μέσα, η κλίση και η ροπή προς αυτό, έγινε πανίσχυρη. Αντί να αντλούν δυνάμεις από το Θεό, αντλούν από τα ένστικτα τους και το σκοτισμένο λογικό τους. Πέφτουν στην ειδωλολατρία και σε πρωτόγονες μορφές ζωής. Το κακό αρχίζει να ζει σαν παράσιτο, με τρόπο αρνητικό και δαιμονικό. Μαζί με το κακό έρχεται ο πόνος, η λύπη, η φθορά και ο θάνατος. Ο θάνατος ο βιολογικός του σώματος και ο θάνατος ο πνευματικός της ψυχής. Από τότε κι ύστερα ριζώνει στον άνθρωπο το «Αδαμικόν πλέγμα», με κύρια χαρακτηριστικά, «την ενοχή, την αρρώστια, το άγχος, την επιθετικότητα και τη διαταραχή της ικανότητας της αξιολογικής επιλογής».

Ο Θεός απομακρύνει από τον παράδεισο της ικανότητας της αξιολογικής επιλογής». Ο Θεός απομακρύνει από τον παράδεισο τους πρωτοπλάστους, για να μη φάνε από το δέντρο της ζωής και γίνει αθάνατο το κακό και μείνουν αθάνατοι στο κακό οι άνθρωποι. Ο Θεός ενέδυσε με «δερμάτινους χιτώνες» τους πρωτοπλάστους, δηλ. με τη φθαρτότητα και τη βιολογική ζωή, που είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατο. Η γη και η κτίση ολόκληρη, υποτάχτηκε στη φθορά. Ο θάνατος άπλωσε σ’ όλη τη δημιουργία τα πλοκάμια του. Είχε δηλ. συμπαντικές διαστάσεις και επιπτώσεις, σ’ ολόκληρη τη δημιουργία, η απομάκρυνση του ανθρώπου από το Θεό.

Ένα σημείο ελπίδας και φωτός, υπάρχει στη διήγηση της Αγίας Γραφής. Ο Θεός λέει στο Διάβολο: «Μια μέρα ένας απόγονος αυτής της γυναίκας, δηλ. της Εύας, θα σου συντρίψει το κεφάλι κι εσύ θα του κεντήσεις την πτέρνα». Αυτός θα είναι ο Χριστός, που ως Θεάνθρωπος, με τη Σταύρωση και την Ανάσταση Του, θα συντρίψει ουσιαστικά, τη δύναμη του Διαβόλου και του θανάτου.

 (συνεχίζεται...)

Του Πρωτ. Γεωργίου Ατσαλάκη

πηγή : ΕΝΟΡΙΑΚΑ ΝΕΑ

Έκδοση Ενορίας Αγίου Γεωργίου – Αγίου Αντωνίου

Διευθυντής: Πρωτ. Γεώργιος Ατσαλάκης

Υπεύθυνος Εκδόσεως: Πρωτ. Βασίλειος Περουλάκης