Ἡ ὁδὸς ἁγιασμοῦ κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία

Ἀρχιμ. Μαξίμου Κυρίτση, Ἡγουμένου
Ἱ. Μ. Ὁσίου Διονυσίου ἐν Ὀλύμπῳ

Ὅταν μιλᾶμε ὡς ὀρθοδοξοι γιά ἁγιασμό ἑννοοῦμε βασικά δυό παράγοντες πού ἐνεργοῦν:
1) Ἡ ἀνθρώπινη θέληση καί ἀσκητική, καί
2) Ἡ θεία ἐνέργεια, πού ἐνεργεῖ ὡς δωρεά ἀπό τόν Τριαδικό Θεό.
Ἀρχικά τοποθετεῖ ὁ ἄνθρωπος μέ τήν πίστη στόν Θεό τόν ἑαυτό του στήν κρίση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία Του: «ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, οὐ πιστεύει εἰς ἐμὲ ἀλλ› εἰς τὸν πέμψαντά με» καί «ὁ θεωρῶν ἐμὲ θεωρεῖ τὸν πέμψαντά με…
Ὁ ἀθετῶν ἐμὲ καὶ μὴ λαμβάνων τὰ ρήματά μου, ἔχει τὸν κρίνοντα αὐτόν· ὁ λόγος ὅν ἐλάλησα, ἐκεῖνος κρινεῖ αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ›› (Ἰωάν. 12,44).
Αὐτός πού τοποθετεῖ τόν ἑαυτό του ἐπάνω στήν ἀληθινή διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ πορεύεται στή ζωή τοῦ φωτός καί τοῦ ἁγιασμοῦ. Ἀρχίζει μιά συνειδητή καλλιέργεια πνευματικῆς ζωῆς μέ τή βοήθεια ἐμπείρου πνευματικοῦ. Γνήσια πνευματική ζωή μποροῦμε νά ὀνομάσουμε τή ζωή τήν ἀφανῆ, τή διακριτική καί αὐτή πού ἐμβαθύνει συνεχῶς στό βάθος τῆς καρδιᾶς. Αὐτή πού «ἐν τῷ κρυπτῷ» ἀναζητεῖ τόν Θεό νά Τόν γνωρίσει. Ἀσκεῖ τόν ἑαυτό του...
ὁ ἄνθρωπος νά αὐτοπροσφέρεται στόν Θεό, ἀναγνωρίζοντας συνεχῶς «ἐν αἰσθήσει καρδίας» τήν ἀδυναμία του.

Συνειδητοποιεῖ ὅτι ἡ βοήθεια ἔρχεται ἄνωθεν καί ἐξασκεῖ τήν προσευχή πού διαπιστώνει ὅτι δέν ὑπάρχει καμμιά δυσκολότερη ἐργασία ἀπό τήν ἐργασία τῆς προσευχῆς. Ἀλλά καί τίποτε ἄλλο πιό ἀποτελεσματικό γιά τήν ἕλκυση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ ἀπ› αὐτήν.
Τόν προσευχόμενο ἄνθρωπο ὅμως τόν πολεμοῦν πολύ οἱ δαίμονες μέ ποικίλους ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς πειρασμούς.
Ὁ ἀληθινός ὅμως ἀγωνιστής γιά νά μήν ἐκπέσει ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί χάσει τήν προσευχή ἀναλαμβάνει ὡς ἄρση τοῦ Σταυροῦ ὅλες τίς δοκιμασίες, ἐνοχοποιώντας πάντα τόν ἐαυτό του, ὁπότε ἡ προσευχή του ἐμφανίζει στήν καρδιά μιά νέα δύναμη ἐλπίδος.
Ἀντιλαμβάνεται ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη καί ὅτι, μέσα ἀπό τή σταυρική ζωή πού χαρίζει στόν ἄνθρωπο τή θεία ταπείνωση, χαρίζεται ἡ αἴσθηση τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Ἔτσι γίνεται καί αὐτός φορέας τῆς ἀποστολικοπατερικῆς παραδόσεως. Δέν γνωρίζει «ἐν σεσοφισμένοις μύθοις (Β΄ Πέτρου 1,16) τὴν δύναμιν καὶ παρουσίαν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ», ἀλλά ἀποκτᾶ προσωπική πεῖρα τῆς θείας ζωῆς πού μέ ἀναλλοίωτο τρόπο βιώνει τήν προσωπική του Πεντηκοστή.
Μέ τήν προσπάθεια αὐτή μέσα στόν χρόνο καί με τή βοήθεια τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας, τό πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου γίνεται ἕνα μέ τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί ἡ καρδία ἀποκτᾶ τό χάρισμα τῆς θεογνωσίας. Καταργεῖται ἡ ρίζα τῆς ἁμαρτίας πού εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια, καταπαύουν καί τά ὑπολοιπα πάθη καί οἱ λογισμοί, καί ἡ ψυχή ἀρχίζει νά ζεῖ τή ζωή τοῦ Ἁγ. Πνεύματος. Τή στιγμή αὐτή τό «φθαρτὸν ἐνδύεται ἀφθαρσίαν καὶ τὸ θνητὸν ἐνδύεται ἀθανασίαν» (Α΄ Κορ. 15,53).
Στήν Ὀρθοδοξία ἡ ὁδός τοῦ Ἁγιασμοῦ καί αὐτός ὁ Ἁγιασμός δέν πηγάζουν ἀπό τά κατορθώματα τῶν ἀνθρώπων ὅσο ἀξιόλογα καί ἄν εἶναι. Ἡ ὁλοκληρωτική ἀγάπη καί δίψα πρός τόν Θεό σέ συνδυασμό μέ τό μῖσος πρός τόν ἑαυτό, ἀναπτύσσει τή ζωή τοῦ Χριστοῦ μέσα στόν ἄνθρωπο. «Εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ… καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύναταί μου μαθητὴν εἶναι» (Λουκ. 14,20).
Ἡ σύγχρονη κουλτούρα τῶν ἀνθρώπων βαδίζει σέ τελείως διαφορετικές γραμμές.
Ἡ ἀνάπτυξη τῆς αἰσθησιοκρατίας ὡς μέσου ἀπολαύσεως τῆς ζωῆς καί ὁ στενός ὀρθολογισμός ὡς μέσον λύσεως ὅλων τῶν προβλημάτων τῆς ζωῆς, στέρησε τό «εἶναι» τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν πλοῦτο τῆς θείας ἐποπτείας καί τῆς θείας παρηγορίας.
Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μέσα στή διαδρομή τῶν αἰώνων «βεβαιώνουν κατηγορηματικά» ὅτι ἡ ἀληθινή ὁδός πρός τήν σωτηρία καί τόν Ἁγιασμό εἶναι ἡ ὁδός τῆς μετανοίας. Τῆς ἐλεύθερα παραδεχόμενης προσωπικῆς ἐνοχῆς καί ὕβρεως κατά τοῦ Θεοῦ.
«Οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν».
Ἡ διαχρονική «ἐν αἰσθήσει καρδίας» μετάνοια προετοιμάζει τήν ψυχή γιά νά ἔλθει ὁ Παράκλητος.
Ὅταν ὁ παράκλητος εἰσέλθη στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἀνατέλει ἡ ἀληθινή ζωή καί ἡ θλίψη πού φέρει ἡ πεσμένη ζωή του δίνει τή θέση της στή χαρά, πού εἶναι ἡ συνέπεια τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ.
Ὁ ἄνθρωπος παραδίδεται ἐλεύθερα στά χέρια τοῦ Θεοῦ καί ὁ Θεός τόν «ποιεῖ» δικό Του σκεῦος, ἁγιασμένο, καί ἄρχοντα τοῦ φωτός τῆς Ἀληθείας.
«Αὕτη ἡ ὁδός τῶν Προφητῶν, τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅλων τῶν ἀληθινῶν τέκνων τῆς Πίστεώς μας».