"Μνημονευτέον Θεού μάλλον.."

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Η φιλανθρωπία του Θεού μας αξιώνει και πάλι φέτος, αδελφοί μου, να εισέλθουμε με φαιδρό το πρόσωπο στο στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, προκειμένου του Θεού συνεργούντος να διαπλεύσουμε «το της νηστείας μέγα πέλαγος»1.

Αυτή η περίοδος, που αποτελεί την σπονδυλική στήλη ολοκλήρου του εκκλησιαστικού μας έτους είναι:
περίοδος μετανοίας και κατανύξεως,
εσωστρεφείας και περισυλλογής,
ευσπλαχνίας και ελεημοσύνης,
αγρυπνίας και συντόνου προσευχής.

Είναι περίοδος συντριβής και πόνου, λύπης και χαράς, αφ’ ενός μεν για τα πλήθη των αμαρτιών μας και αφ’ ετέρου για το άπειρον έλεος του Θεού. Πόσο συγκινητικά είναι τα λόγια του ιερού υμνογράφου της Εκκλησίας στο σημερινό Δοξαστικό των Αίνων στην Ακολουθία του Όρθρου: «Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία»!

Και για να διαπεράσουμε την περίοδο αυτή, την οποία κάθε χρόνο μας χαρίζει ο Θεός για να ξαναβρούμε τον χαμένο εαυτό μας και να στραφούμε προς την αληθινή πατρίδα μας που είναι η Βασιλεία των Ουρανών, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε ως όχημα, ως πλοιάριο, το όνομα του Θεού.

«Μνημονευτέον Θεού μάλλον η αναπνευστέον»2.

Να θυμόμαστε, με άλλα λόγια, και να μνημονεύουμε τον Θεό περισσότερο παρά να αναπνέουμε.

Να θυμόμαστε παντού και πάντοτε τον Δεσπότη του παντός και να προφέρουμε με σεβασμό και ευλάβεια το πανάγιο όνομά Του. Να Τον μνημονεύουμε περισσότερο από τα πράγματα του κόσμου, ακόμη και από τα προσφιλή μας πρόσωπα και να ζητάμε το έλεος και την χάρη Του.

Και σ αυτήν την ενθύμηση του ονόματος του Θεού θα μας βοηθήσει, πρώτον, η δημιουργία του Θεού, την οποία βλέπουμε με τα αισθητά μας μάτια. Όλα αυτά τα οποία δημιούργησε ο Θεός, ο ουρανός και η γη, ο ήλιος, η σελήνη και τα άστρα, η θάλασσα η ευρύχωρος, μας βοηθούν να στοχαζόμαστε τον Δημιουργό. «Την κτίση τοποθέτησε μπροστά στα μάτια όλων, ώστε από τα έργα να οδηγείται ο νους προς τον Δημιουργό» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος3. Γι αυτό και σε κείνους οι οποίοι επιθυμούν να δουν τον Θεό, ο ιερός πατήρ τους απαντά χαρακτηριστικά: «Ουχ οράς τον Θεόν, αλλ οράς τα δημιουργήματα, οράς αυτού τα έργα, ουρανόν και γην και θάλασσαν»4. Δηλαδή, δεν βλέπεις τον Θεό, αλλά βλέπεις τα δημιουργήματά Του, βλέπεις τον ουρανό και την γη και την θάλασσα. Αν κάποιον αγαπάς, και μόνο όταν βλέπεις τα έργα του, συγκινείσαι. Αγαπάς τον Θεό; Συγκινείσαι βλέποντας και τα έργα Του5.

Δεύτερον. Στην μνήμη του ονόματος του Θεού μας ενισχύει η μελέτη της Αγίας Γραφής. Η ανάγνωση ανυψώνει τον νου μας στον ουρανό και μας δίνει την δυνατότητα να βρισκόμαστε σε διαρκή επικοινωνία με τον Θεό. Από την μελέτη μαθαίνουμε την φιλανθρωπία του Θεού, την παντοδυναμία Του και την πανταχού παρουσία Του. Γι’ αυτό και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μιλώντας για την ωφέλειά της, την ονομάζει μέγα κέρδος. «Μεγάλο κέρδος έχουμε από την Αγία Γραφή και διαρκής η ωφέλειά της... Οι άγιες Γραφές είναι θησαυρός κάθε είδους φαρμάκων. Θέλεις να εξαφανίσης την αλαζονεία; Να κοιμίσης την κακή σου επιθυμία; Να υπερνικήσης το πάθος της φιλαργυρίας; Να μη λυγίσης στον πόνο; Να έχης αποθέματα υπομονής; Να έχης αληθινή χαρά; Όλα αυτά με την Γραφή θα τα πετύχης»6.

Και θα συμπληρώσει: «Πολύ σωστά ονόμασε ο Χριστός θύρα τις γραφές. Αυτές μας οδηγούν στον Θεό και μας παρέχουν την θεογνωσία. Αυτές δημιουργούν πρόβατα, αυτές φυλάνε και δεν αφήνουν τους λύκους να εισέλθουν μέσα στην μάνδρα»7.

Και, τρίτον, για να έχουμε μνήμη Θεού, θα πρέπει να θυμόμαστε τις ευεργεσίες του Θεού. Πόσα θαυμαστά γεγονότα στην οικογένειά μας, στην πατρίδα μας, στην προσωπική μας ζωή δεν έχουμε ζήσει με την ζωντανή παρουσία και επέμβαση του Θεού; Ακόμη και οι Άγιοι, τους οποίους τιμά η Εκκλησία μας, όπως οι νεοφανείς Άγιοι, η Οσία Σοφία, ο Όσιος Πορφύριος, ο Όσιος Παΐσιος, όλοι μιλούν για τον Θεό. «Δεν βλέπεις τον Θεό, αλλά βλέπεις τους διακόνους του Θεού, τους φίλους, τους αγίους εννοώ, εκείνους που έχουν παρρησία στον Θεό»8.

Η μνήμη του Θεού, λοιπόν, μας καλλιεργεί την ψυχή,
μας γεμίζει με ουράνια χαρίσματα,
καθαρίζει τον νου μας,
μας οδηγεί στην μετάνοια και στην εξομολόγηση,
μας στολίζει με την αρετή της ταπεινώσεως και της ευχαριστίας.

Αν δεν υπάρχει η μνήμη του Θεού, τότε ο άνθρωπος οδηγείται στον πνευματικό θάνατο.

Η μνήμη του Θεού μας γεμίζει, ακόμη, με χαρά. Μπορεί να ζούμε μέσα στην δύσκολη θάλασσα της παρούσης ζωής, έχουμε όμως κοντά μας και δίπλα μας τον Κύριο των Δυνάμεων. Γι’ αυτό και ψάλλουμε, τώρα την Μεγάλη Τεσσαρακοστή: «Κύριε των Δυνάμεων μεθ ημών γενού». Γι’ αυτό και ο Απόστολος Παύλος συμβουλεύει τον μαθητή του Τιμόθεο: «Μνημόνευε Ιησούν Χριστόν εγηγερμένον εκ νεκρών»9.

Να μνημονεύουμε, λοιπόν, αδελφοί μου, το όνομα του Θεού.

Να επαναλαμβάνουμε με τα χείλη, και κυρίως με την καρδιά, την μονολόγιστη ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με».

Να Τον παρακαλούμε στις δύσκολες ώρες που διερχόμεθα, να μας χαρίσει το έλεός Του: «Το έλεός σου, Κύριε, καταδιώξη με πάσας τας ημέρας της ζωής μου».

Η μνήμη του Θεού ας είναι το αγώνισμά μας για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Επιτρέψτε μου, ακόμη, μαζί με τα παραπάνω, να σας υπενθυμίσω, όπως κάθε χρόνο, και κάποια στοιχειώδη καθήκοντά μας για την περίοδο αυτή.

1. Βιώνουμε μία αληθινή τραγωδία στην πατρίδα μας. Οι μεγάλοι και οι ισχυροί της γης μας έχουν ξεγράψει από το λεξιλόγιο των ενδιαφερόντων τους. Μας έχουν τοποθετήσει στην ανυποληψία. Και βέβαια, θα πρέπει να το ομολογήσουμε, ευθυνόμαστε και εμείς. Γιατί δεχθήκαμε ξένες παραδόσεις και ξένους τρόπους ζωής από αυτούς που έζησαν οι ένδοξοι πρόγονοί μας. Το φάρμακο γι’ αυτήν την δύσκολη ώρα είναι η επιστροφή στον Χριστό και στην Παράδοσή μας. Αυτό σημαίνει: ένταξη ενεργή στην ζωή της Εκκλησίας. Μας χρειάζεται, ακόμη, ομόνοια και ενότητα. Χαίρονται οι πάσης φύσεως εχθροί μας, όταν μας βλέπουν να δάκνει ο ένας τον άλλον.

2. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να συμμετέχουμε στις Ιερές Ακολουθίες της Εκκλησίας μας, ανάλογα με τις δυνάμεις μας και την εργασία μας, και οι οποίες θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε το νόημα αυτής της περιόδου.

3. Να παρακολουθούμε κάθε Κυριακή βράδυ, Κλήρος και λαός, από την Κυριακή της Τυρινής μέχρι την Πέμπτη Κυριακή των Νηστειών, την Ακολουθία του Κατανυκτικού Εσπερινού, που θα γίνεται ώρα 6.00 το απόγευμα στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της πόλεως Καστοριάς, όπου και θα έχουμε την ευκαιρία να ακούμε διαπρεπείς Ιερομονάχους από το Άγιον Όρος και αλλού, οι οποίοι θα μας αναπτύσσουν διάφορα πνευματικά θέματα.

4. Να συμμετάσχουμε κάθε Τετάρτη απόγευμα στην Ακολουθία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων, που θα γίνεται στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Καστοριάς, με ένα σύντομο κήρυγμα του Επισκόπου η άλλου ομιλητού.

5. Να παρακολουθούμε τις Ιερές Ακολουθίες των Χαιρετισμών προς την Παναγία, κάθε Παρασκευή απόγευμα, καθώς και του Μεγάλου Αποδείπνου, καθημερινά, οι οποίες θα μας προσφέρουν χάρη, ευλογία και πνευματική ωφέλεια.

6. Να συμμετέχουμε στην Θεία Λειτουργία της Κυριακής, στην Ενορία του ο καθένας ή όπου διευκολύνεται.

7. Να κοινωνούμε όσο πιο συχνά μπορούμε, για να παίρνουμε μέσα μας την αθάνατη τροφή και το φάρμακο της αθανασίας, το αντίδοτο «του μη αποθανείν», αφού προηγουμένως αφήσουμε τα αμαρτήματά μας στο Επιτραχήλιο του Πνευματικού, μέσα στο Ιερό Μυστήριο της Εξομολογήσεως.

Ολοκληρώνοντας την Εγκύκλιο αυτή, σας ασπάζομαι όλους πατρικά και αδελφικά, σας ζητώ συγγνώμη εάν, ως άνθρωπος, κάποιον από σας επίκρανα. Σας παρέχω και εγώ ταπεινά την δική μου συγχώρεση και σας εύχομαι 

Καλή Τεσσαρακοστή!

Με υγεία, πνευματική προκοπή και καρπούς μετανοίας, να φθάσουμε στο Άγιο Πασχα.