Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2012

Πῶς πρέπει νὰ κυβερνᾶμε τὴ γλῶσσα μας

νάγκη μεγάλη εναι ν κυβερν κάποιος πως πρέπει τν γλσσα του κα ν τν χαλιναγωγ. Γιατ, κάθε νας κλίνει πολ στ ν τν φήν ν τρέχ κα ν μιλ γι κενα πο δίνουν εχαρίστησι στς ασθήσεις μας· πολυλογία, τς περισσότερες φορές, προέρχεται π τν περηφάνεια, π τν ποία, φανταζόμενοι μες πς γνωρίζουμε πολλά, κα κανοποιώντας τ γνώμη μας, πιεζόμαστε μ πολλς παναλήψεις τν λόγων μας, ν τυπώσουε τν γνώμη μας ατ στς καρδις τν λλων, γι ν τος κάνουμε τν δάσκαλο, σν ν χουν νάγκη ν μάθουν π μς· κα μάλιστα τν δια περηφάνεια δείχνουμε ταν τος διδάσκουμε χωρς ατο ν μς ρωτήσουν πρτα.

Τ κακ πο γεννιονται π τν πολυλογία, δν εναι δυνατ ν τ περιγράψουμε μ λίγα λόγια· πολυλογία εναι μητέρα τς κηδίας· πόθεσις γνοιας κα νοησίας· πόρτα τς καταλαλις, πηρέτης τν ψεμμάτων κα ψυχρότητα τς ελαβος θερμότητας· τ πολλ λόγια δυναμώνουν τ πάθη κα π ατ κινεται μετ π ατ γλσσα μ περισσότερη εκολία στν διάκριτη συζήτησι. Γι᾿ ατ κα πόστολος άκωβος, θέλοντας ν φανερώσ πόσο δύσκολο εναι τ ν μν μαρτάν κάποιος στ λόγια πο λέει, επε τι ατ εναι χαρακτηριστικ τν τελείων νδρν· «ν κάποιος δν κάν σφάλματα μ τ λόγια, ατς εναι τέλειος νθρωπος, κανς ν χαλιναγωγήσ λο του τν αυτό». Γιατ, φο γλσσα ρχίσει μία φορ ν μιλάει, τρέχει σν χαλίνωτο λογο, κα δν μιλάει μόνο τ καλ κα ατ πο πρέπει, λλ κα τ κακά· γι᾿ ατ κα νομάζεται ατ π τν διο τν πόστολο, «μεστ π κακό, γεμάτη π δηλητήριο θανατηφόρο». πως σύμφωνα κα Σολομώντας επε, τι π τν πολυλογία δν θ ποφύγς τν μαρτία· «κ πολυλογίας οκ κφεύξη μαρτίαν» (Παρ. 10, 20). Κα γι ν μιλήσουμε γενικά, ποιος μιλάει πολύ, δείχνει τι εναι νόητος· « φρων πληθύνει λόγους» (κκλ. 10, 14).
Μν νοίξης μεγάλες συνομιλίες μ κενον, πο σ κούει μ κακ ρεξι, γι ν μ τν ηδιάσης κα τν κάνς ν σ σιχαθ, πως γράφτηκε: « πλεονάζων λόγον, βδελυχθήσεται» (Σειρχ κεφ. 7). πόφευγε ν μιλς αστηρ κα μεγαλόφωνα. Γιατ κα τ δυ εναι πολ μισητ κα δίνουν ποψία τι εσαι μάταιος κα χεις μεγάλη δέα γι τν αυτό σου· μν μιλς ποτ γι τν αυτό σου κα γι τς ποθέσεις σου γι τος συγγενες σου· παρά, ταν εναι νάγκη κα σο μπορες περισσότερο, μ συντομία κα λιγολογία. Κα ν σο φαν πς λλοι μιλον γι τν αυτό τους παραπάνω, σ πίεσε τν αυτό σου ν μ τος μιμηθς, ν ποτεθ τι κα τ λόγια τους ν φαίνωνται ταπειν κα τν διων κατηγορητικά. Γι δ τν πλησίον σου κα γι σα νάγονται σ ατό, μίλα σο λιγώτερο μπορες, ταν κα κε πο εναι νάγκη γι τ καλό του.

Γι τν Θεό, ν μιλς μ λη σου τν ρεξι κα μάλιστα γι τν γάπη κα τν γαθότητά του. λλ μ φόβο, σκεπτόμενος, τι μπορες ν κάνς λάθος κόμη κα σ ατό. πότε, καλύτερα γάπα ν προσέχς, ταν λλοι μιλον σχετικ μ ατά, φυλάττοντας τος λόγους τους στ σωτερικά της καρδις σου. Γι τ λλα πο μιλνε, μόνο χος τς φωνς ς νοχλ τν κοή σου· λλ νος σου, ς στέκεται νυψωμένος στ Θεό. λλ κα ταν κόμη εναι νάγκη ν κούσς κενον, πο μιλάει γι ν καταλάβης κα ν το παντήσς, κα τότε μν παραλείψης νάμεσα ν ψώσς κάποιο μ τ λογισμ στν ορανό, πο κατοικε Θεός σου· κα σκέψου τ ψος του κα πς ατς βλέπει πάντα τν μηδαμινότητά σου, ξέταζε καλ κενα, πο ρχονται στν καρδιά σου γι ν πς, πρν ν περάσουν στ γλσσα κα θ βρς πολλά, πο εναι καλύτερα ν μν βγον π τ στόμα σου· λλ κόμη γνώριζε, τι κα π κενα, πο σκέφτεσαι τι εναι καλ ν πς, εναι πολ καλύτερο ν τ θάψης στ σιωπ κα θ τ γνωρίσς, φο περάση κείνη συνομιλία.
σιωπή, εναι μία μεγάλη νδυνάμωσις το οράτου Πολέμου κα μία σίγουρη λπίδα τς νίκης· σιωπή, εναι πολ γαπημένη π κενον, πο δν μπιστεύεται τν αυτό του, λλ λπίζει στ Θεό· εναι φύλακας τς ερς προσευχς κα θαυμαστ βοήθεια στν κγύμνασι τν ρετν· κα κόμη εναι σημεο φρονιμάδας. Γιατ, ν κα λλος δν μιλάη, τ κάνει γιατ δν χει λόγο ν π· «στ σιωπν, ο γρ χει πόκρισιν» (Σειρχ κεφ. 5)· κα λλος, διότι φυλάττει τν κατάλληλο καιρ γι ν μιλήσ· «Κα στι σιωπν, εδς καιρόν» (ατόθι). Κα λλος γι λλες ατίες· γενικ μως κα λοκληρωτικά, ποιος δν μιλάει, δείχνει πς εναι φρόνιμος κα σοφός· «στ σιωπν κα ατς φρόνιμος» (Σειρ. 14, 27). «νας σιωπαίνει κα ποδεικνύεται σοφός» (Σειρ. 20, 4).
Γι ν συνηθίσς ν σιωπς, σκέψου πολλς φορς τς ζημις κα τος κινδύνους τς πολυλογίας κα τ μεγάλα καλ τς σιωπς κα ατος τος τρες τρόπους, πο επα στ προηγούμενα τρία κεφάλαια, δηλαδ τ ν νεβαίν κάποιος π τ ασθητ στ θεωρία το Θεο, στ θεωρία το σαρκωθέντος Λόγου· κα στ στολισμ τν θν, μπορον ν μεταχειρίζονται κενοι, πο χουν γνσι, διάκρισι κα δύναμι στ λογισμό, γι ν διορθώνουν τς ασθήσεις τους μ ατούς. σοι μως δν χουν ατ τν γνσι κα τν δύναμι, ατο μ λλον τρόπο μπορον ν διορθώνουν τς ασθήσεις τους· δηλαδή, μ λη τους τν δύναμι ν πέχουν π λα κενα τ ασθητά, πο μπορον ν βλάπτουν τν ψυχή τους.
Κα λοιπόν, σ δελφέ μου, α μέν, πρέπει ν φυλάττς μ μεγάλη προσοχ τος κακος κα γρήγορους κλέφτες πο χεις, δηλαδή, τ μάτια σου, κα ν μν τ φήνς ν τεντώνονται κα ν βλέπουν μ περιέργεια τ πρόσωπα τν γυναικν, τόσο τ μορφα, σο κα τ σχημα τ πρόσωπα τν νδρν κα μάλιστα τν νέων κα γένειων ν βλέπουν τν ξεγύμνωσι χι μόνο τν ξένων σωμάτων, λλ κα ατο το δίου σου σώματος. Γιατ π ατν τν περιέργεια κα τ μπαθ κοίταγμα, καρδι συλλαμβάνει τν δον κα τν πιθυμία τς πορνείας κα τς παιδεραστίας. Καθς επε Κύριος. «ποιος βλέπει γυνακα μ πιθυμία πονηρή, χει κιόλας μέσα του διαπράξει τν μοιχεία μ ατήν» (Ματθ. 5, 38). Κα κάποιος σοφς επε «κ το ρν, τίκτεται τ ρν». Γι᾿ ατ κα Σολομώντας παραγγέλνει, ν μ πιαστομε π τ μάτια μας, μήτε ν νικηθομε π πιθυμία ραιότητας· «υέ, μ σ νικήσ κάλλους πιθυμία, μητ γρευθς σος φθαλμος» (Παρ. 6, 25).
κτς π ατά, φυλάξου ν μ βλέπς περίεργα τ μορφα φαγητ κα ποτά, νθυμούμενος τν πρώτη μητέρα το γένους μας Εα ποία, γι ν δ τν παγορευμένο καρπ το μποδισμένου ξύλου στν Παράδεισο, τν πιθύμησε, τν πρε, τν φαγε κα τσι πέθανε· οτε ν βλέπς μ εχαρίστησι τ μορφα ροχα τν χρυσ κα τ ργύριο τς λαμπρς δόξες το κόσμου, γι ν μ περάση π τ μάτια σου μέσα στ ψυχήν σου τ πάθος τς φιλοδοξίας κα φιλαργυρίας. «πόστρεψαν γάρ, φησι, τος φθαλμούς μου, το μ δεν ματαιότητα» (Ψαλμ. 118)· κα γι ν μιλήσω γενικά, φυλάξου ν μ βλέπς χορούς, παιχνίδια, τραπέζια, ξεφαντώματα, μαλώματα, παλαίσματα, τρεχάματα κα λα τ λλα τακτα κα σεμνα πράγματα, πο γαπ λίθιος κόσμος κα χει παγορευμένα νόμος το Θεο· λλ πόφευγε κα κλεσε τ μάτια σου π ατά, γι ν μ γεμίσς τν καρδι κα τν φαντασία σου π σχημες εκόνες κα πάθη, κα ξεσηκώσς ταραχ κα νέο πόλεμο ναντίον σου, φήνοντας τν γνα, πο χεις ν γωνίζεσαι ναντίον τν παλαιν σου παθν. γάπα μως ν βλέπς τς κκλησίες, τς γίες εκόνες, τ ερ βιβλία, τ κοιμητήρια, τος τάφους κα σα λλα εναι σεμν κα για, τν ποίων θεωρία σ φελε.
Α. Πρέπει ν προφυλάττης τ ατιά σου. Πρτα γι ν μν κος τ ασχρ κα ρωτικ λόγια, τ τραγούδια κα τ μουσικ ργανα, π τ ποα γλυκαίνεται ψυχή σου κα καρδιά σου νάβει π τν σαρκικ πιθυμία. Γιατ εναι γραμμένο· «πομάκρυνε π μένα τ πονείδιστα λόγια» (Παρ. κζ 11).
Κατ δεύτερο λόγο, γι ν μν κος τ στεα κα τ γελωτοποι λόγια, τ ποα μάλιστα εναι φαντασιώσεις κα τ κάθε εδους κα διάφορα το κόσμου ψέμματα, νοστιμευόμενος κα γλυκαινόμενος π ατά. πειδ δν εναι σωστ στ χριστιαν ν κού μ εχαρίστησι ατά, λλ κείνων τν διεφθαρμένων νθρώπων, σχετικ μ τος ποίους επε Παλος, τι, «θ κλείσουν τ ατιά τους στν λήθεια κα θ στραφον στ παραμύθια» (Β Τιμ. δ 4).
Τρίτο, γι ν μν κος μ εχαρίστησι τς κατακρίσεις κα πολυλογίες πο ο λλοι κάνουν ναντίον το πλησίον λλ ν τς μποδίζεις, ν μπορες ν μν κάθεσαι ν τς κος. πειδ μέγας Βασίλειος θεωρε ξιους φορισμο, τόσο κείνους πο πολυλογον, σο κα κείνους πο στέκονται κα κον τς συκοφαντίες· «ν βρεθ κάποιος ν καταλαλ λλον ν κού ν καταλαλον κα δν τος πιτιμ… μαζ μ ατν ν φορίζεται».
Τέταρτο, φυλάξου ν μ γλυκαίνεσαι κα κος τ περιττ κα μάταια λόγια κα τς φλυαρίες, στς ποες καταπιάνεται περισσότερος κόσμος· γιατί, εναι γραμμένο· «δν θ κούσς λόγο μάταιο» (ξοδ. 23, 1). Κα Σολομώντας επε· «μάταιο λόγο κάντον μακρυά μου» (Παρ. 30, 8). Κα Κύριος επε· «Γι κάθε μάταιο λόγο πο θ πον ο νθρωποι, θ λογοδοτήσουν τν μέρα τς κρίσεως» (Ματθ. 12, 36).
Κα γι ν πομε σύντομα, φυλάξου ν μν κος λα κενα τ λόγια κα κούσματα, πο μπορον ν βλάψουν τν ψυχή σου· ατ κυρίως εναι ο κολακεες τν κολάκων κα ο παινοι, σχετικ γι τος ποίους επε σαΐας «λαός μου, ατο πο σς καλοτυχίζουν, σς κοροϊδεύουν» (3, 11). γάπησε δ ν κος τ θεα λόγια, τς ερς μελδίες κα ψαλμδίες, κα λα σα εναι σεμνά, για, σοφ κα ψυχωφελ· κα μάλιστα γάπα ν κος τς τιμίες κα τς βρισις πο σο κάνουν ο λλοι.
Ε. Φύλαξε τν σφρησί σου π τ μυρωδικά, τος μόσχους κα λλα εωδιαστ ρώματα, τ ποα δν πρέπει οτε πάνω σου ν τ βάζς ν τ λείφς, οτε μ περβολ ν μυρίζεσαι. πειδ ατά, λα εναι χαρακτηριστικ τν σέμνων γυναικν, κα χι τν φρονίμων νδρν, κα κοιμίζουν τν γενναιότητα τς ψυχς, κα τν σπρώχνουν σ πορνικ πάθη κα πιθυμίες κα κάνουν ν ρχωνται σ ατος πο τ μεταχειρίζονται, ο προφητικς κενες κατάρες, πο λένε «Κα ντ τς εχάριστης εωδίας, θ πάρχη μοχλα» (σ. 3, 23), «Κα λοίομονο σ σους λείφονται μ τ καλύτερα ρώματα» (μ. 6, 6).
ΣΤ. Φύλαξε τν γεσι κα τν κοιλιά σου, γι ν μν ποδουλώνεται σ παχυντικ κα εχάριστα κα πολυποίκιλα φαγητά, κα νόστιμα κα εώδη ποτά. Γιατ, τ τρυφερ ατ τραπέζια, πρν ν τ ποκτήσς, θ σ κάνουν ν πέσς σ κλεψιές, ψέματα, κολακεες, κα λλα χίλια πηρετικ πάθη κα κακά· φο μως τ ποκτήσς, θ σ γκρεμίσουν στος λάκκους τν σαρκικν δονν κα κτηνόμορφων πιθυμιν, σες πραγματοποιονται κάτω π τν κοιλιά· κα θ φέρουν ναντίον σου τς προφητικς κενες κατάρες το μώς· «λοίμονο σες πο τρτε τρυφερ ρνάκια κα καλοθρεμένα μοσχαράκια π τ κοπάδια….» (6, 4).
Ζ. Πρέπει ν φυλάγεσαι, ν μν πιάνς μ τ χέρι χι μόνο ξένο σμα γυναίκας, νδρα γέροντα, τ διο κα νεώτερου, λλ οτε τ δικό σου σμα κα μάλιστα τ πόκρυφα σημεα σου, χωρς ν πάρχη νάγκη. Γιατ, σο κομψη εναι ατ ασθησις τς φς, τόσο ασθητικ κα ζωνταν εναι κα παρακινε τ πάθη τς σάρκας, κα γκρεμίζει τν νθρωπο ς ατ τν πρξι τς μαρτίας. Κα λες μν ο λλες ασθήσεις, πηρετον τν φή, κα κατ κάποιο τρόπο, π μακρι ργάζονται τν μαρτία. λλ ταν κάποιος φθάση στν φή, δηλαδ φτάν κα πιάν, δύσκολα πι μπορε ν κρατηθ κα ν μν διαπράξ τν μαρτία.
 Στν ασθησι τς φς, ναφέρεται κα στολισμς τς κεφαλς κα το σώματος κα τν ποδιν. πότε, φυλάξου ν μ στολίζς τ σμα σου μ μαλακ κα διάφορα κα λαμπρ ροχα μ πολυέξοδα καλύμματα τς κεφαλς μ πολύτιμα παπούτσια, γιατ ατ ρμόζουν στς γυνακες κα στος νδρες δν ταιριάζουν, λλ μόνο ν φορς σεμν κα ταπειν κα σα εναι ναγκαα κα χρειάζονται, στ κρύο το χειμνα κα στν καύσωνα το καλοκαιριο γι τν συντήρησι το σώματος, γι ν μν κούσς κα σ κενο, πο κουσε πλούσιος πο ντύθηκε τν βασιλικ κα μεταξωτ νδυμασία, δηλαδή, τό· «πέλαβες τ γαθά σου ν τ ζω σου» (Λουκ. 16, 25) κα λθη πάνω σου κατάρα πο λέγει εζεκιήλ· «Θ βγάλουν τος μανδύες τους κα θ πετάξουν π πάνω τους τ χρυσοκέντητα ροχα τους» (26, 16).
Στν φ ναφέρονται κόμη κα ο λλες νέσεις το σώματος· πως εναι, τ φτιάξιμο τν μαλλιν κα τ συχν πλύσιμο τν γενιν, τ λαμπρ κα πολύτιμα σπίτια, τ πολυέξοδα κα μαλακ στρώματα κα καθίσματα. π ατ λα ν φυλάγεσαι, ς βλαβερ τς συνέσεώς σου κα πεύθυνα τς πορνείας κα τν σαρκικν παθν, γι ν μν κληρονομήσς τ οα το μώς, πο λέγει· «λοίμονο σ σς πο ξαπλώνετε σ νάκλιντρα στολισμένα μ λεφαντόδοντο» (6, 4).
Ατ πο σο επα ς τώρα, εναι γ, τν ποία κατεδικάστηκε ν τρώ τ νοητ φίδι διάβολος. Ατ εναι, λη κα τροφή, μ τν ποία τρέφονται λα τ πάθη τς σάρκας. Κα λοιπόν, ἐὰν σ δν τ καταφρονήσς, ς δθεν μικρά, λλ πολεμήσς γενναα κα δν τ φήσς ν μπον μέσα π τς ασθήσεις στν ψυχ κα τν καρδιά σου, σ πληροφορ, τι λήθεια, εκολα θ ξαφανίσς μ τν τροφία τν διάβολο κα τ πάθη κα σ λίγο καιρ θ φανς νικητς ριστος σ ατν τν όρατο Πόλεμο.
Γιατ εναι γραμμένο στν ώβ, τι μυρμηκολέοντας (δηλαδ διάβολος) ξαφανίστηκε κα χάθηκε μ χοντας ν φά τροφή, «Μυρμηκολέων λετο, παρ τ μ χειν βορν» (δ 11).

ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

(«ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ», ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΔ)


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...