Λειτουργία, η χώρα των ζώντων

Η σχέση του Θεού με την κτίση, με τον πνευματικό και υλικό κόσμο, ειδικά δε με τον άνθρωπο, είναι σχέση δημιουργίας, πρόνοιας, σωτηρίας και τελειώσεως, δηλαδή θεώσεως του ανθρώπου και του κόσμου. Κεντρική θέση στη σχέση αυτή, ειδικά στην Πρωτολογία, κυρίως όμως στην Εσχατολογία, κατέχει η θεοαποκαλυφθείσα αλήθεια και γεγονός της πίστεώς μας, ο Χριστός, η Χώρα των Ζώντων.

Στην Κωνσταντινούπολη, παλαιά πρωτεύουσα του ορθόδοξου Βυζαντίου, από το οποίο κι εμείς, οι Σέρβοι, λάβαμε το Βάπτισμα, υπάρχουν ακόμη πολλές εκκλησίες και μοναστήρια, όπως η Αγία του Θεού Σοφία, η Αγία Ειρήνη, η Μονή Παντοκράτορος, η Μονή Παμμακαρίστου, κ.α. Υπάρχει και η Μονή της Χώρας, αφιερωμένη στο Χριστό, τη Χώρα των Ζώντων.

Τώρα είναι δυστυχώς μουσείο, ενώ για μερικούς αιώνες στο παρελθόν, υπήρξε μουσουλμανικό τέμενος. Και μπορεί οι μιναρέδες να υψώνονται αγέρωχοι, όμως η ορθόδοξη βυζαντινή ψυχή, η βυζαντινή αρχιτεκτονική και αγιογραφία ζουν ακόμη εκεί. 

Η Μονή της χωράς ήταν παλαιά μονή. Ανακαινίστηκε στις αρχές του 14ου αιώνα με την φροντίδα και την χορηγία του Θεόδωρου Μετοχίτη, γόνου αριστοκρατικής οικογένειας του Βυζαντίου, και ιστορήθηκε με αριστουργηματικά ψηφιδωτά και νωπογραφίες της Παλαιολόγιας περιόδου. Ο Θεόδωρος Μετοχίτης, ως αξιωματούχος της αυτοκρατορικής αυλής, έλαβε μέρος σε διπλωματική αποστολή για σύναψη ειρήνης με τον Σέρβο βασιλιά Μιλούτιν με τη νεαρή Σιμωνίδα, κόρη του Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ (1299).

Στο ναό μας υποδέχεται, ψηλά πάνω από την πόρτα της Εισόδου, η μορφή του Χριστού, ψηφιδωτό των αρχών του 14ου αιώνα. Ενώ στο ταφικό παρεκκλήσι, το προσαρτημένο στη νότια πλευρά του καθολικού, βρίσκεται η μεγαλοπρεπής εικόνα της Αναστάσεως, νωπογραφία στην αψίδα του ιερού. Στον κυρίως ναό, μας υποδέχεται μεγάλη, θαυμάσια εικόνα της Παναγίας σε μωσαϊκό. Η Θεοτόκος φέρει τη μορφή του Χριστού μέσα σε μετάλλιο πάνω στο στήθος της.

Η παράσταση επιγράφεται «Μήτηρ Θεού – Η Χώρα του Αχωρήτου». Στο ναό λοιπόν της Μονής της Χώρας, βλέπουμε όλη τη σύναξη της Ορθοδοξίας, τον ζωτικό χώρο εντός του οποίου ο Θεός ευδόκησε και μας έθεσε να ζούμε μαζί Του και με τους άλλους ανθρώπους εν τω Χριστώ, ενωμένοι στο Θεανθρώπινο Σώμα της Εκκλησίας.

Μέσα στα τόσα σημερινά προβλήματα της ανθρωπότητας, υπάρχει και το οικολογικό, το οποίο είναι πολύ επίκαιρο, αλλά και κρίσιμο, διότι είναι θέμα ζωτικού χώρου, ιδιωτικού χώρου του ανθρώπου. Για τους Ορθόδοξους, το οικολογικό πρόβλημα συνδέεται στενότατα με την οικονομία, αλλά με την θεία περί του κόσμου Οικονομία, με την Οικονομία της Σωτηρίας και όχι με την οριζόντια, επιφανειακή, σ’ αυτό, δηλαδή, που έχει καταντήσει η Οικολογία.

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας, ο Χριστός είναι ο ζωτικός χώρος όλων ημών των ανθρώπων. Ο Χριστός, ο Θεός που έγινε άνθρωπος, ο Θεάνθρωπος Χριστός.

Ο κόσμος, το Σύμπαν, εδημιουργήθη για να έχει τον άνθρωπο νοικοκύρη και για να γίνει χώρα των Ζώντων. Αλλά και τον χρόνο0, τον δικό μας χρόνο, ο Θεός τον δημιούργησε για τη ζωή εν τω Χριστώ, που είναι ζωή αιώνια με τον Υιό του Θεού τον Μονογενή. Πρωτότοκον εν πολλοίς αδελφοίς, και με το Άγιον Πνεύμα, ως ζωή του Θεού και αγάπη, προς αγιασμόν και ένωση των εν τω Χριστώ ενώπιον και προς δόξαν του Θεού πατρός. Έτσι δημιούργησε ο Θεός τον κόσμο, έτσι τον εννόησε και, με την δημιουργική Του αγάπη, έτσι τον πραγματοποίησε: προ αιώνων μας εξέλεξε και εχαρίτωσε εν τω Ηγαπημένω να γίνουμε Σύναξη, Σύνοδος των εν τω ΧΡΙΣΤΏ ΤΈΚΝΩΝ ΤΟΥ Θεού.

Αυτό είναι η ανθρώπινη ιστορία, προορισμένη για τη ζωή και όχι για θάνατο. Και πληροφορία και κυκλοφορία σ’ αυτόν τον ζωτικό χώρο.

Σεβ. Μητροπ. πρ. Ζαχουμίου και Ερζεγοβίνης κ. Αθανασίου Γιέφτιτς

Από το βιβλίο Χριστός, Η Χώρα των Ζώντων, εκδ. Ίνδικτος

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Πειραϊκή Εκκλησία», 

Τεύχος 278, Φεβρουάριος 2016, σελ. 19