Ὄνειρα-ὁράματα

Άσκηση και πλάνη

Γέροντα, φοβάμαι την πλάνη

-Καλά κάνεις. Όποιος φοβάται την πλάνη, δεν πλανιέται, γιατί προσέχει και λέει όλους τους λογισμούς του δεν κρύβει τίποτε, κι έτσι βοηθιέται.

-Γέροντα, τι είναι η προδιάθεση πλάνης;

-Προδιάθεση πλάνης είναι να έχεις την ιδέα ότι κάτι είσαι και να δείχνεις στους άλλους ότι κάτι κάνεις. Να νομίζεις ότι εσύ έφθασες σε πνευματικά μέτρα, επειδή κάνεις λ.χ. κάποια άσκηση, ενώ οι άλλοι δεν έχουν ακόμη συλλάβει το νόημα της πνευματικής ζωής, και να φέρεσαι υπερήφανα.

Το να ζορίζει κανείς τον εαυτό του εγωιστικά στην άσκηση, για φτάσει στα μέτρα ενός Αγίου και να τον θαυμάζουν οι άλλοι, αυτό είναι αρχή πλάνης. Άλλο βία και άλλο ζόρισμα. Είχα πει σε κάποιον: «Πρόσεξε μην πλανηθείς με την τακτική που ακολουθείς δεν πας καλά». «Εγώ να πλανηθώ; Μου λέει. Εγώ ούτε κρέας δεν τρώω». Ούτε για εξομολόγηση πάει. Στην εικόνα λέει τις αμαρτίες του. «Ορθόδοξος είσαι εσύ ή Προτεστάντης; Του λέω. Πού το βρήκες αυτό γραμμένο;». «Γιατί, μου λέει, ο Χριστός δεν ακούει;». Άκου εκεί κουβέντα!

-Γέροντα, βοηθάει η σωματική άσκηση στον αγώνα κατά των παθών;

-Αν χρησιμοποιείται γι'; αυτόν τον σκοπό βοηθάει. Ταπεινώνεται το σώμα και υποτάσσεται η σάρκα στο πνεύμα. Η ξερή όμως άσκηση(1) δημιουργεί ψευδαισθήσεις, γιατί καλλιεργεί τα ψυχικά πάθη, φουσκώνει την υπερηφάνεια, αυξάνει την αυτοπεποίθηση και οδηγεί στην πλάνη.

Βγάζει τότε κανείς συμπεράσματα για την πνευματική πρόοδο από την ξερή άσκηση που κάνει. 

«Εγώ κάνω εκείνο κι εκείνο, ενώ ο τάδε χωλαίνει‡ έφθασα εκείνον τον Άγιο, πέρασα τον άλλον» και δώσ'; του νηστείες και αγρυπνίες. Πάνε όμως όλα χαμένα, γιατί δεν τα κάνει με σκοπό την εκκοπή των παθών, αλλά για να ικανοποιηθεί εγωιστικά. Είχα γνωρίσει έναν μοναχό που έκανε άσκηση από υπερηφάνεια και του έλεγε ο λογισμός ότι είναι μεγάλος ασκητής. Είχε γίνει χάλια‡δεν έτρωγε, δεν πλενόταν κιόλας και ήταν μεσ'; στην βρωμιά ...; τα ρούχα του από την λέρα είχαν λιώσει. 

Τα πήρα να τα πλύνω αλλά τι να πλύνεις! Είχαν σαπίσει. Μια φορά μου λέει: «Τον Όσιο Ιωάννη τον Καλυβίτη τον ξεπέρασα». «Βρε, του λέω, από την λέρα αγίασε ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης;». Μετά από λίγες μέρες που ξαναήρθε, μου λέει: «Τον Όσιο Μάξιμο τον Καυσοκαλυβίτη τον ξεπέρασα». «Δηλαδή πως τον ξεπέρασες;», τον ρωτάω. «Να, όλο το Άγιον Όρος, μου λέει, το γύρισα σβούρα». Βρε, ο Όσιος Μάξιμος, του λέω, είχε εξαϋλωθεί και πετούσε, δεν γυρνούσε σαν κι εσένα». Άρχισε μετά να κάνει και μνήμη θανάτου και έλεγε με τον λογισμό του: «Τώρα είμαι στην κόλαση». Έπειτα από λίγο, τάχα για να ταπεινωθεί, άρχισε να λέει: «τώρα είμαι διάβολος, σατανάς, και θα πάω να μαζέψω οπαδούς», οπότε έφθασε στην πλάνη.

Προσοχή στην φαντασία

-Γέροντα, έχετε πει ότι πρέπει να αποφεύγουμε κατά την ώρα της προσευχής να φέρνουμε στον νου μας διάφορες εικόνες από την ζωή του Χριστού κ.λπ. Γιατί;

-Για να μη μας πλανέσει ο διάβολος με φαντασίες. Η φαντασία είναι καλή, είναι μεγάλη δύναμη, αν αξιοποιηθεί. Μερικοί άνθρωποι μπορεί λ.χ. να δουν τώρα ένα τοπίο και μετά από έναν χρόνο να το θυμούνται ακριβώς όπως είναι και να το ζωγραφίσουν. Αυτό είναι μια ικανότητα που την δίνει ο Θεός στον άνθρωπο, αλλά ο διάβολος την εκμεταλλεύεται. Εκείνοι που πλανιούνται, ό, τι βλέπουν ή διαβάζουν, το φαντάζονται όπως θέλουν και ύστερα αυτήν την φανταστική εικόνα την πιστεύουν για πραγματικότητα. 

Για να βοηθηθούν, χρειάζεται πολλή παρακολούθηση οι καημένοι, γιατί συνέχεια τους ξεγελάει ο διάβολος. Γι' αυτό, όποιος έχει εκ φύσεως φαντασία, πρέπει να προβληματίζονται, όταν του λένε ότι δεν σκέφτεται σωστά, και να βάζει ερωτηματικά στον λογισμό του. Είχα γνωρίσει μια απλή γυναίκα, που προσευχόταν συνέχεια και παρακαλούσε τον Χριστό να Τον δει εδώ σ'; αυτήν την ζωή, μια που δεν θα Τον έβλεπε, καθώς έλεγε, στην άλλη ζωή. Ο Χριστός πράγματι της παρουσιάσθηκε την ώρα της Θείας Κοινωνίας μέσα στο Άγιο Ποτήριο ως βρέφος, με ματωμένα μαλλάκια, και ύστερα χάθηκε, και έτσι μπόρεσε να κοινωνήσει. 

Μετά από αυτό το γεγονός άρχισε να την δουλεύει ο εχθρός με τον λογισμό ότι κάτι είναι. Από 'κει και πέρα την δούλευε με την φαντασία και της παρουσίαζε συνέχεια κινηματογραφικές ταινίες. Όταν βγήκα μια φορά στον κόσμο, την είχα βρει σε ένα σπίτι και άκουσα τις φαντασίες που έλεγε σε άνδρες και γυναίκες που είχαν συγκεντρωθεί εκεί. Τρόμαξα να την φέρω σε λογαριασμό. Η μόνη λύση ήταν να της δώσω ένα γερό ξεσκόνισμα μπροστά σε όλους, για να γίνουν γνωστές οι πλάνες της και να ταπεινωθεί.

-Φαντασία της ήταν;

-Φαντασία και πλάνη

-Γέροντα, δεν τα έλεγε αυτά στον πνευματικό της;

-Ξέρεις τι γίνεται; Ο σατανάς τους ξεγελάει με αυτά που βλέπουν, δεν προβληματίζονται και δεν σκέφτονται ότι πρέπει να τα πουν στον πνευματικό. Τι τεχνίτης είναι ο διάβολος! Φοβερό!

Αν δεν προσέξει κανείς την φαντασία του, ο πειρασμός μπορεί να εκμεταλλευτεί ακόμη και ένα απλό, φυσικό, γεγονός και να τον πλανέσει. Στην Μονή Στομίου, όταν διάβαζα τον εσπερινό τον χειμώνα, άναβα την σόμπα. Οι γυναίκες που ανέβαιναν καμιά φορά στο μοναστήρι είχαν παρατηρήσει ότι η εικόνα της Παναγίας στο τέμπλο, την ώρα του εσπερινού, έκανε κρακ-κρακ-εγώ δεν το είχα προσέξει- και έλεγαν η μία στην άλλη: «Την ώρα που διαβάζει ο καλόγερος την εσπερινό, η εικόνα της Παναγίας κάνει κρακ-κρακ». Όταν το άκουσα, είπα: «Για να δω την εικόνα που κάνει κρακ-κρακ». Όχι ότι δεν πιστεύω σε θεία γεγονότα‡ πιστεύω ότι η Παναγία και παρουσιάζεται και μιλάει και την βλέπουν όσοι έχουν πνευματική κατάσταση, αλλά χρειάζεται προσοχή. Ανεβαίνω λοιπόν σε μια καρέκλα και κοιτάζω. Τι συνέβαινε; 

Η εικόνα ήταν παλιά και είχε τρέσα (2) χωνευτά. Όταν άναβε η σόμπα, ζεσταινόταν το τρέσο και με την διαστολή έκανε κρακ-κρακ. Έβαλα ένα καρφάκι και σταμάτησε ο θόρυβος. Ύστερα ρώτησα τις γυναίκες: «Ακούτε τώρα τίποτε;». «Όχι», μου είπαν. «Ε, μη δίνετε σημασία», τις είπα. Θέλει προσοχή, γιατί, αν καλλιεργηθεί σιγά-σιγά η φαντασία, όλη η ζωή του ανθρώπου πάει χαμένη.

-Γέροντα, πως καταλαβαίνει κανείς αν ένα γεγονός είναι πράγματι από τον Θεό ή αν είναι από τον διάβολο;

-Φαίνεται αυτό. Αν δεν είναι από τον Θεό, του φέρνει ο διάβολος λογισμούς υπερήφανους. Ύστερα, όσα κάνει ο διάβολος είναι χοντρά‡ φθάνει σε βλάσφημα πράγματα. Είχε έρθει μια φορά στο Καλύβι ένας πλανεμένος και δαιμονισμένος. Του είπα μερικά πράγματα και τον βοήθησα.

Ξέρετε τι μου είπε; «Πρώτη φορά τα ακούω αυτά! Ούτε στο Ευαγγέλιο δεν τα έχω διαβάσει!». Δηλαδή σαν να μου έλεγε: «Τα είπες καλύτερα από τον Χριστό». Κατάλαβες τι κάνει ο διάβολος, για να σου φέρει υπερήφανο λογισμό; Πάντως, αν δεν καταλάβει ο άνθρωπος ότι τίποτε δεν μπορεί να κάνει με την δική του δύναμη, αλλά, ό,τι κάνει, το κάνει με την δύναμη του Χριστού, και χίλια δαιμόνια να βγάλει από δαιμονισμένους, πάλι τίποτε δεν κάνει.

Ο διάβολος παρουσιάζεται ως άγγελος φωτός

Όποιος δεν έχει νιώσει την ανώτερη χαρά, την παραδεισένια, δεν έχει δηλαδή πνευματικές εμπειρίες, εύκολα μπορεί να πλανηθεί, αν δεν προσέξει. Ο διάβολος είναι πονηρός. Ερεθίζει λίγο την καρδιά του ανθρώπου και τον κάνει να αισθάνεται μια ευχαρίστηση, οπότε τον πλανάει, δίνοντας του την εντύπωση ότι η ευχαρίστηση αυτή είναι πνευματική, θεία. Κλέβει την καρδιά και νομίζει ο άνθρωπος ότι πάει καλά. «Δεν ένιωσα, ταραχή», λέει. Ναι, αλλά αυτό που ένιωσες δεν είναι η πραγματική, η πνευματική χαρά. Η πνευματική χαρά είναι κάτι ουράνιο.

Ο διάβολος μπορεί να παρουσιασθεί και σαν άγγελος ή σαν άγιος. Ο καμουφλαρισμένος δαίμονας σε άγγελο ή σε άγιο σκορπάει ταραχή- αυτό που έχει-,ενώ ο πραγματικός Άγγελος ή Άγιος σκορπάει πάντα χαρά παραδεισένια και αγαλλίαση ουράνια. Ο ταπεινός και καθαρός άνθρωπος, ακόμη και άπειρος να είναι, διακρίνει τον Άγγελο του Θεού από τον δαίμονα που παρουσιάζεται σαν άγγελος φωτός, γιατί έχει πνευματική καθαρότητα και συγγενεύει με τον Άγγελο. Ενώ ο εγωιστής και σαρκικός πλανιέται εύκολα από τον πονηρό διάβολο. 

Όταν ο διάβολος παρουσιάζεται σαν άγγελος φωτός, αν ο άνθρωπος βάλει έναν ταπεινό λογισμό, εξαφανίζεται. Ένα βράδυ στην Μονή Στομίου, μετά το Απόδειπνο, έλεγα την ευχή στο κελί καθισμένος σε σκαμνί. Για μια στιγμή ακούω όργανα και κλαρίνα σε ένα οίκημα που ήταν λίγο πιο πέρα για τους ξένους. Παραξενεύτηκα! «Τι όργανα είναι αυτά που ακούγονται τόσο κοντά!», είπα. Το πανηγύρι είχε περάσει. Σηκώνομαι από το σκαμνί και πηγαίνω στο παράθυρο να δω τι συμβαίνει έξω. Βλέπω ησυχία παντού. Τότε κατάλαβα ότι ήταν από τον πειρασμό, για να διακόψω την προσευχή. 

Γύρισα και συνέχισα την ευχή. Ξαφνικά ένα δυνατό φως γέμισε το κελί. Η οροφή εξαφανίστηκε, άνοιξε η σκεπή και φάνηκε μια στήλη φωτός που έφτανε μέχρι τον ουρανό. Στην κορυφή αυτής της φωτεινής στήλης φαινόταν το πρόσωπο ενός ξανθού νέου, με μακρά μαλλιά και γένια, που έμοιαζε με τον Χριστό. Επειδή έβλεπα το μισό πρόσωπο του, σηκώθηκα από το σκαμνί, για να το δω ολόκληρο. Τότε άκουσα μέσα μου μια φωνή: «Αξιώθηκες να δεις τον Χριστό». «Και ποιος είμαι εγώ ο ανάξιος, που αξιώθηκα να δω τον Χριστό;», είπα και έκανα τον σταυρό μου. Αμέσως το φως και ο δήθεν Χριστός χάθηκαν και είδα ότι η οροφή βρισκόταν στην θέση της.

Αν ο άνθρωπος δεν έχει το κεφάλι του πολύ καλά κλειδωμένο, μπορεί ο πονηρός να του βάλει λογισμό υπερηφανείας και να τον πλανέσει με φαντασίες και ψεύτικα φώτα, τα οποία δεν ανεβάζουν στον Παράδεισο, αλλά γκρεμίζουν στο χάος. Γι' αυτό πρέπει να μη ζητάει ποτέ φώτα ή θεία χαρίσματα κ.λπ., αλλά μετάνοια. Η μετάνοια θα φέρει την ταπείνωση και μετά ο Καλός Θεός θα δώσει ό,τι του είναι απαραίτητο. Όταν ήμουν στο Σινά, στο ασκητήριο της Αγία Επιστήμης, μια φορά τα ταγκαλάκι πήγε να με...εξυπηρετήσει! 

Το ασκητήριο είχε τρία-τέσσερα σκαλάκια. Την νύχτα, όταν είχε αστροφεγγιά, πήγαινα στις σπηλιές και, για να κατέβω τα σκαλοπάτια, άναβα το τσακμάκι. Μια φορά πάω να ανάψω το τσακμάκι, δεν άναβε. Σε μια στιγμή βλέπω ένα φως σαν ένα βράχο σαν από δυνατό προβολέα, φαπ! Ω, φώτισε τα πάντα γύρω! «Να μου λείψουν τέτοια φώτα», είπα, και γύρισα πίσω. Αμέσως χάθηκε το φως. Βρε τον διάβολο, δεν ήθελε να φέξω με το τσακμάκι, για να κατεβώ! «Κρίμα δεν είναι, σου λέει, να παιδεύεται; Ας του δώσω εγώ φώτα»! Καλοσύνη του!

-Πώς καταλάβατε, Γέροντα, ότι δεν ήταν από τον Θεό;

-Εμ, καταλαβαίνεται. Φοβερό!

Τα όνειρα είναι απατηλά

-Γέροντα, με ταλαιπωρούν κάτι άσχημα όνειρα ...;

-Όταν βλέπεις άσχημο όνειρο, ποτέ να μην εξετάζεις τι είδες, πώς το είδες, αν είσαι ένοχη, πόσο φταις. Ο πονηρός, επειδή δεν μπόρεσε να σε πειράξει την ημέρα, έρχεται την νύχτα. Επιτρέπει καμιά φορά και ο Θεός να μας πειράξει στον ύπνο, για να δούμε ότι δεν πέθανε ακόμη ο παλιός άνθρωπος. 

Άλλες φορές πάλι ο εχθρός πλησιάζει τον άνθρωπο στον ύπνο του και του παρουσιάζει διάφορα όνειρα, για να στενοχωρεθεί, όταν ξυπνήσει. Γι' αυτό να μη δίνεις καθόλου σημασία να κανείς τον σταυρό σου, να σταυρώνεις το μαξιλάρι, να βάζεις και τον σταυρό και κάνα-δυο εικόνες επάνω στον μαξιλάρι και να λες την ευχή μέχρι να σε πάρει ο ύπνος. Όσο δίνεις σημασία, άλλο τόσο θα έρχεται ο εχθρός να σε πειράζει. Αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στους μεγάλους, αλλά και στους μικρούς. Και στα μικρά παιδιά ακόμη, παρόλο που είναι αγγελούδια, ο εχθρός πηγαίνει και τα φοβερίζει, όταν κοιμούνται και τινάζονται με αγωνία, τρέχουν φοβισμένα και με κλάματα στην αγκαλιά της μητέρας. Άλλοτε πάλι τα πλησιάζουν οι Άγγελοι και γελούν μέσα στον ύπνο τους από χαρά ή ξυπνάνε από την μεγάλη τους χαρά. Επομένως τα όνειρα που φέρνει ο πειρασμός είναι μια εξωτερική επίδραση του εχθρού στον άνθρωπο την ώρα που κοιμάται.

-Και όταν, Γέροντα, νιώθεις ένα πλάκωμα την ώρα που κοιμάσαι;

-Μερικές φορές αυτό οφείλεται σε μια αγωνιώδη κατάσταση που ζει κανείς μέσα στην ημέρα ή σε διάφορους φόβους, σε διάφορες υποψίες κ.λπ. Φυσικά όλα αυτά μπορεί να τα χρησιμοποιήσει το ταγκαλάκι, να κάνει κάποιον συνδυασμό, για να ζαλίσει τον άνθρωπο. Πολλές φορές είναι τόσο ελαφρός ο ύπνος, που νομίζει κανείς ότι είναι ξυπνητός και ότι προσεύχεται, για να φύγει αυτό το πλάκωμα, από το οποίο του κρατιέται ακόμη και η αναπνοή.

Καμιά φορά μάλιστα ο διάβολος μπορεί να πάρει την μορφή ενός ανθρώπου ή ενός Αγίου και να παρουσιασθεί στον ύπνο κάποιου. Κάποτε παρουσιάσθηκε σε έναν άρρωστο στον ύπνο του με την μορφή του Αγίου Αρσενίου και του είπε: «Είμαι ο Άγιος Αρσένιος. Ήρθα να σου πω ότι θα πεθάνεις. Τα' ακούς; Θα πεθάνεις». Τρόμαξε ο άνθρωπος. Ποτέ ένας Άγιος δεν μιλάει έτσι σε έναν άρρωστο. Και αν τυχόν είναι να πεθάνει ο άρρωστος και παρουσιασθεί ένας Άγιος να τον πληροφορήσει για τον θάνατο του, θα του το πει μα καλό τρόπο: «Επειδή είδε ο Θεός που ταλαιπωρείσαι, γι'; αυτό θα σε πάρει από αυτόν τον κόσμο. Κοίταξε να ετοιμασθείς». Δεν θα του πει: «Τ' ακούς; Θα πεθάνεις»!

-Και όταν, Γέροντα, φωνάζει κανείς στον ύπνο του;

-Καλύτερα, ξυπνάει ... Πολλά όνειρα είναι της αγωνίας. Όταν ο άνθρωπος έχει αγωνία ή είναι κουρασμένος, παλεύουν αυτά μέσα του και τα βλέπει σε όνειρο. Εγώ πολλές φορές, όταν την ημέρα αντιμετωπίζω διάφορα προβλήματα των ανθρώπων, αδικίες που συμβαίνουν κ.λπ., ύστερα στον ύπνο μου μαλώνω με τον άλλον: «βρε αθεόφοβε, φωνάζω, αναίσθητος είσαι!» και με τις φωνές που βάζω ξυπνάω.

-Γέροντα, από τα όνειρα μπορεί κανείς να προβλέψει κάτι που θα του συμβεί;

-Όχι, μη δίνετε σημασία στα όνειρα. Είτε ευχάριστα είναι τα όνειρα είτε δυσάρεστα, δεν πρέπει να τα πιστεύει κανείς, γιατί υπάρχει κίνδυνος πλάνης. Τα ενενήντα πέντε τοις εκατό από τα όνειρα είναι απατηλά. Γι'; αυτό οι Άγιοι Πατέρες λένε να μην τα δίνουμε σημασία. Πολύ λίγα όνειρα είναι από τον Θεό, αλλά και αυτά, για να τα ερμηνεύσει κανείς, πρέπει να έχει καθαρότητα και άλλες προϋποθέσεις, όπως ο Ιωσήφ(3) και ο Δανιήλ, που είχαν χαρίσματα από τον Θεό. «Θα σου πω, είπε ο Δανιήλ στον Ναβουχοδονόσορα, και τι όνειρο είδες και τι σημαίνει» (4). 

Αλλά σε τι κατάσταση είχε φθάσει! Ήταν μέσα στα λιοντάρια, παρόλο που ήταν νηστικά, δεν τον πείραζαν(5). Του πήγε ο Αββακούμ φαγητό, κι εκείνος είπε «Με θυμήθηκε ο Θεός;» (6). Αν δεν θυμόταν ο Θεός τον Προφήτη Δανιήλ, ποιόν θα θυμόταν;

-Γέροντα, μερικοί άνθρωποι δεν βλέπουν όνειρα

-Καλύτερα που δεν βλέπουν! δεν ξοδεύουν ούτε εισιτήρια, ούτε βενζίνη! Στα όνειρα σε ένα λεπτό βλέπεις κάτι που στην πραγματικότητα θα διαρκούσε ώρες, μέρες γιατί καταργείται ο χρόνος. Να, από αυτό μπορεί να καταλάβει κανείς το ψαλμικό: «Χίλια έτη εν οφθαλμοίς σου, Κύριε, ως η ημέρα η εχθές, ήτις διήλθε» (7).

Προσοχή στα οράματα

-Γέροντα, όταν οι άνθρωποι μας διηγούνται οράματα ή λένε ότι είδαν έναν Άγιο κ.λπ., τι να λέμε;

-Καλύτερα να τους λέτε να είναι επιφυλακτικοί. Αυτό είναι πιο σίγουρο, γιατί δεν μπορούν όλοι να διακρίνουν αν ένα όραμα είναι από τον Θεό ή από τον διάβολο. Αλλά και από τον Θεό να είναι ένα όραμα, πρέπει να μην το δέχεται εξαρχής ο άνθρωπος. Ο Θεός ίσα-ίσα συγκινείται, κατά κάποιον τρόπο, όταν βλέπει το πλάσμα Του να μην το δέχεται, γιατί αυτό δείχνει ότι έχει ταπείνωση. Αν πράγματι ήταν Άγιος αυτός που παρουσιάσθηκε, ο Θεός ξέρει μετά με άλλον τρόπο να πληροφορείς την ψυχή και να την οδηγήσει σ'; αυτό που θέλει. Χρειάζεται προσοχή, γιατί μπορεί να έρθει το ταγκαλάκι, να πατήσει το κουμπί και να αρχίσει η τηλεόραση ...

Ήταν μια ψυχή που δεν είχε βοηθηθεί από ανθρώπους, και γι' αυτό δικαιούτο βοήθεια, (τη θεία βοήθεια). Ο Θεός της παρουσίασε κάτι, για να βοηθηθεί. Ύστερα όμως ο διάβολος της έβαλε λογισμούς: «Φαίνεται, για να σε αξιώσει ο Θεός να δεις αυτό το όραμα-ποιος ξέρει;- σε προορίζει για κάτι ανώτερο». Από την στιγμή που πίστεψε κάτι τέτοιο, ο διάβολος άρχισε να κάνει την δουλεία του και την έκανε κουμάντο! Αλλά τελικά ο Θεός πάλι την λυπήθηκε. Είδε ένα όραμα και άκουσε μια φωνή να της λέει: «Να γράψεις όλα τα οράματα που είδες στον πατέρα Παΐσιο». Έτσι μου έγραψε ένα γράμμα με όλα τα οράματα που είδε. Ο πειρασμός την είχε αλωνίσει. Πραγματικά οράματα, αλλά μου ανέφερε, μόνον το πρώτο και το τελευταίο ήταν από τον Θεό. Το τελευταίο το επέτρεψε ο Θεός, για να την φέρει σε λογαριασμό, να την βοηθήσει να απαλλαγεί από την πλάνη. Τελικά η καημένη άκουσε τι της είπα και ξέμπλεξε.

Χαρακτηριστικά του πλανεμένου

-Γέροντα, πως μπορείς να καταλάβεις ότι κάποιος είναι πλανεμένος;

-Ακόμη και από την όψη του μπορείς να το καταλάβεις. Ο πλανεμένος παρουσιάζει μια εξωτερική ψεύτικη απάθεια. Φαίνεται ταπεινός και πράος, αλλά μέσα του κρύβει την μεγάλη ιδέα που έχει για τον εαυτό του. Αν κοιτάξετε τα μάτια του, θα δείτε ότι βλέπει τους άλλους ταλαίπωρους σαν μυρμήγκια. Μπορείς όμως να τον καταλάβεις και από αυτά που λέει. Ήταν ένας πλανεμένος, που πολύς κόσμος τον είχε για άγιο. Έλεγε ότι του είχε παρουσιασθεί ο Χριστός καβάλα σε ένα άλογο, κρατώντας ένα φλασάκι με κρασί, τον κέρασε από αυτό και από τότε απέκτησε το διορατικό χάρισμα. Μια φορά που μιλούσε στον κόσμο, κάποιος τον ρώτησε: «Γιατί δεν μπορώ να κάνω κι εγώ θαύματα;». Γιατί εσύ έκανες εκείνη κι εκείνη την αμαρτία ...», του απάντησε. 

Πανικοβλήθηκε ο καημένος και ήρθε να μου το πει. «Καλά, του λέω, οι Άγιοι θεατρίζουν ποτέ τους ανθρώπους; Μόνο ο διάβολος θεατρίζει. Δεν κατάλαβες ότι ο διάβολος μιλάει; Και αν είναι αληθινά αυτά που λέει ο πλανεμένος, πάλι ο διάβολος τα λέει». Μια γυναίκα μου είπε ότι είχαν πάει μια δαιμονισμένη σε κάποιον, για τον οποίον είχαν ακούσει ότι έβγαζε δαιμόνια κ.λπ. Αυτός τους πήρε και τους πήγε σε ένα χαλασμένο εξωκκλήσι. Μόλις μπήκαν στο εκκλησάκι, πήρε ένα επιτραχήλι και το φόρεσε. Παραξενεύτηκε η γυναίκα! Λαϊκός και να φορέσει επιτραχήλι! «Είσαι παπάς;», του λέει. «Τι θα πει παπάδες!», λέει αυτός και άρχισε να κατηγορεί τους ιερείς. Έτσι κατάλαβαν οι καημένοι την πλάνη του και σηκώθηκαν και έφυγαν. 

Πλάνη και τρέλα

-Γέροντα, ο πλανεμένος είναι και τρελός;

-Όχι πάντα. Άλλο πλάνη, άλλο τρέλα. Μερικοί μόνον πλανώνται, και άλλοι πλανώνται, αλλά παθαίνει και το μυαλό τους. Είχα γνωρίσει έναν μοναχό στο Άγιον Όρος που δεν άκουγε κανέναν. Είχε φύγει από το μοναστήρι του και γύριζε μέσα στο Όρος. Τέσσερις πέντε φορές είχε πάει δήθεν να ασκητέψει και τον συμβούλεψα να γυρίσει στην μετάνοια (8) του. Τελικά αγόρασε ένα Καλύβι(9) και έμεινε μόνος του. Μετά από επτά μήνες ήρθε και με βρήκε. «Να γυρίσεις, του λέω, στο μοναστήρι σου». «Τώρα, μου λέει, πήρα απολυτήριο από το μοναστήρι‡ δεν με δέχονται εκεί». «Πρόσεξε, πρόσεξε πολύ, του λέω. Τουλάχιστον κοίτα να συνδεθείς με κανέναν Γέροντα, για να κάνεις υπακοή και να μη ζεις στο θέλημα». 

«Υπακοή στο θέλημα του Θεού θα κάνω», μου λέει. «Σήκω, του λέω, να πας σε μοναστήρι». «Εγώ ερημίτης τώρα, να γυρίσω πίσω; Να πας εσύ», μου λέει. «Εγώ να πάω μόνος μου; Αν θέλεις να πάω μαζί σου, να το κάνω με όλη μου την καρδιά», του λέω. «Άκου εδώ, μου λέει, αν βαρέθηκες εσύ την ησυχία και θες να πας σε μοναστήρι, να πας». Όταν είδα να φέρεται έτσι, με αναίδεια, τον άφησα κι εγώ. Μετά από λίγο καιρό έμαθα ότι δαιμονίσθηκε αλλά και τρελάθηκε. Του είχε παρουσιασθεί ο διάβολος σαν την Παναγία και του είπε: «Τέκνον μου, άμα πέσεις να με προσκυνήσεις, θα σου δώσω τα επτά χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος ...;». 

Οπότε σκέφθηκε: «θα πάρω τώρα τα επτά χαρίσματα και θα τους βάλω όλους κάτω», και πέφτει, τον προσκυνάει. Μόλις προσκύνησε, τον τράνταξε ο διάβολος και δαιμονίσθηκε. Με το τράνταγμα όμως που του έκανε, σάλεψαν και τα λογικά του. Πήγε μετά στην Ιερά Κοινότητα (10) να γίνει Πρωτεπιστάτης! Κλείδωσε μέσα τους πατέρες που ήταν εκεί, πήρε την ράβδο του Πρωτεπιστάτη και κατέβαινε καμαρωτός τα σκαλιά. Βλέπουν οι άλλοι απ'; έξω άλλον Πρωτεπιστάτη να κατεβαίνει!... Με τρόπο τον ακολούθησαν με ένα τζιπ και πιο κάτω τον πήραν μαζί τους και τον κατέβασαν στο ψυχιατρείο. Τώρα έχει υποχωρήσει το δαιμόνιο, αλλά η τρέλα μένει.

-Και ο πλανεμένος, Γέροντα, δεν είναι κατά κάποιον τρόπο δαιμονισμένος;

-Εμ, τι είναι; Μπορεί μάλιστα ο πλανεμένος να έχει και περισσότερα δαιμόνια από έναν δαιμονισμένο. Άλλο όμως πλανεμένος, άλλο δαιμονισμένος.

Προσοχή στους πλανεμένους

Είναι δυο-τρεις πνευματικοί που έχουν λίγη ευλάβεια και λίγη βλάβη μαζί και μπερδεύουν τον κόσμο. Και όλους τους βγάζουν δαιμονισμένους δεν ακούνε κανέναν. «Είμαι παπάς, λένε, έχω εξουσία.»! Αν σας λένε για τέτοιες περιπτώσεις, να προβληματίζετε τους ανθρώπους, γιατί κάνουν κακό στην Εκκλησία. Να τους λέτε: «Να βρείτε έναν σωστό πνευματικό να πάτε, για να βοηθηθείτε». Φθάνουν στο σημείο να χρησιμοποιούν το όνομα μου, ακόμη και φωτογραφία μου, για να δίνουν την εντύπωση στον κόσμο ότι έχουν επικοινωνία μαζί μου.

Αυτοί έχουν ελαφρυντικά, γιατί είναι ελαφρούτσικοι. Υπάρχουν όμως κάποια κακοήθη στοιχεία που παρουσιάζουν το ξίδι για κρασί. Ένας έκανε τον λογιστή πρώτα, κάπου δούλευε, αλλά τώρα γυρίζει όλη την βόρεια Ελλάδα και παρουσιάζεται ότι είναι υποτακτικός μου. Λέει ότι του έδωσα το διορατικό και άλλα τέσσερα-πέντε χαρίσματα, και πλανά τον κόσμο και μαζεύει χρήματα.

-Κληρικός είναι;

-Όχι λαϊκός. Με είδε μια φορά στην Δάφνη και κρύφθηκε, για να μην τον δω, επειδή είναι ... γνήσιο τέκνο μου! Ευτυχώς πίνει, μυρίζει ούζο, τον βλέπουν μερικοί ζαλισμένο, και λίγο προβληματίζονται.

Πόσοι τέτοιοι απατεώνες υπάρχουν που εκμεταλλεύονται τον πόνο του κόσμου και κάνουν εμπόριο! Είπε κάποιος σε μια χήρα γυναίκα: «Το ένα χέρι του ανδρός σου δεν έχει λειώσει, γιατί η ψυχή του έχει ανάγκη από προσευχή». «Τι να κάνω τώρα; λέει η φουκαριάρα. Ας του δώσω χρήματα, για να προσευχηθεί για την ψυχή του ανδρός μου». Αφού της πήρε αρκετά χρήματα, μετά από λίγο της λέει: «Άντε, αποφύγαμε τον πρώτο κίνδυνο, τώρα είναι λίγο καλύτερα ...». Δώσ' του-δώσ' του χρήματα, της πήρε την μισή περιουσία, για να βρει ανάπαυση ο άνδρας της!

Είναι και μερικοί πλανεμένοι που σταυρώνουν αρρώστους, μουρμουρίζοντας κάτι, και δήθεν τους κάνουν καλά. Ξεγέλιουνται οι άνθρωποι και δεν πάνε να εξομολογηθούν, να πάρουν τον παπά να κάνουν ένα ευχέλαιο ή να τους διαβάσει μια ευχή, αλλά πάνε σ' αυτούς. Δίνουν εν τω μεταξύ και ένα σωρό χρήματα. Μου είπαν ότι σε ένα χωριό ήταν δύο πλανεμένοι που είχαν καλή συνεργασία!... 

Έφερνε ο διάβολος σε κάποιον συχωριανό τους λ.χ. έναν δυνατό πονοκέφαλο ή προκαλούσε ένα πιάσιμο στην μέση και μετά πήγαινε στον ένα πλανεμένο και του έλεγε: «Ο τάδε έχει δυνατό πονοκέφαλο για τον τάδε λόγο». Σε κάποια ευκαιρία έλεγε στον συχωριανό του ο πλανεμένος: «εγώ ξέρω γιατί σου πονάει το κεφάλι» και του φανέρωνε αμέσως την αιτία. «Αλήθεια, τι αποκάλυψη! έλεγε εκείνος. Και τώρα, τι πρέπει να κάνω, για να περάσει;». «Να πας στον τάδε», του έλεγε και τον έστελνε στον άλλον πλανεμένο. Είδατε τι σοφίσθηκε ο διάβολος, για να κρατήσει τους ανθρώπους στην πλάνη; Έβαλε δυο πλανεμένους να συνεργασθούν, ο ένας να κάνει την διάγνωση και ο άλλος δήθεν να θεραπεύει, για να κρατεί τον κόσμο μακριά από την Εκκλησία.

Τα φθηνά χαρίσματα των πλανεμένων

-Γέροντα, γιατί οι άνθρωποι καταφεύγουν για κάποιο πρόβλημα τους συχνά σε πλανεμένους;

-Γιατί ο διάβολος έχει φθηνά τα χαρίσματα και τα παίρνουν εύκολα. Αυτά που τους λένε να κάνουν, δεν είναι δύσκολα και τους αναπαύουν στα πάθη τους. Αντί να μετανοήσουν για τις αμαρτίες τους που κάνουν ως άνθρωποι και να πάνε σε έναν πνευματικό να εξομολογηθούν, βρίσκουν κάτι πλανεμένους, δηλαδή τον διάβολο, και ζητούν από εκείνον να τους λύσει το πρόβλημά τους. Ύστερα βασανίζονται και δεν καταλαβαίνουν ότι τους έχει δέσει ο διάβολος και τους κάνει κουμάντο.

-Και πώς τους πιστεύουν;

-Είναι ζαλισμένοι οι άνθρωποι. Πόσοι λένε ότι οδηγούν τους ανθρώπους στον σωστό δρόμο, ενώ κουβαλούν στον ώμο τους ένα τσουβάλι και έχουν κρυμμένο μέσα τον διάβολο! Ο Καλός Θεός όμως δεν τον αφήνει να κρυφθεί τελείως. Καμιά φορά βγάζει ο διάβολος κάποιο κέρατο ή την ουρά του, τα βλέπουν οι άνθρωποι και φωνάζουν τρομαγμένοι: «Τι είναι αυτό ; Κέρατο; Ουρά;». «Όχι, τι λέτε; Μελιτζάνα είναι!», τους λένε εκείνοι, για να τους εξαπατήσουν και να παρουσιάσουν διαβολικά πράγματα για καλά και ωφέλιμα.

Κι εδώ μια μέρα ήρθε κάποιος με μια συντροφιά που ήταν πλανεμένος. Είχε μαζί του καμιά δεκαριά άτομα και έκανε τον Γέροντα. Τους ρωτάω: «Ανήκετε σε καμιά οργάνωση;». δεν απαντούσαν. «Σε κανέναν σύλλογο;». δεν απαντούσαν. «Έχετε κανέναν πνευματικό;». Τίποτε. Άρχισαν, έβαζαν μετάνοιες. Τους έφερε εδώ για να τους πλανάει. Να λέει μετά: «πήγαμε και στον πατέρα Παΐσιο και συμφωνεί μαζί μας»! Κατάλαβες; Δεν έπρεπε να το δω, γιατί το εκμεταλλεύονται μετά. Φαινόταν ύποπτος εκείνος. Οι οπαδοί του φαινόταν παρασυρμένοι. Οι καημένοι έπεσαν κάτω γονατιστοί.

-Τους είπατε τίποτε, Γέροντα;

-Τους είπα, αλλά ο πονηρός, όταν φεύγουν από δω, τους λέει άλλα από δω-από κει τους πάει, και τους φέρνει πάλι στον δρόμο του.

-Πώς θα προφυλαχθεί, Γέροντα, κανείς από τους πλανεμένους;

-Μένοντας μέσα στην μάνδρα της Εκκλησίας μας. Βέβαια, αν κάποιος ακολουθήσει από άγνοια έναν πλανεμένο, δεν θα τον αφήσει ο Θεός. Θα τον βοηθήσει να καταλάβει το λάθος τους και να επιστρέψει στην αλήθεια.

Διόρθωση πλανεμένου

-Γέροντα, τι βοηθάει να συνέλθει ένας που έχει πλανεμένες ιδέες;

-Να συναισθανθεί τα χάλια του, να μην πιστεύει καθόλου στον λογισμό του, αν εξομολογείται στον πνευματικό όλους τους λογισμούς του και να κάνει υπακοή σε ό,τι του λέει ο πνευματικός. Να ζητά συνέχεια το έλεος του Θεού, για να έρθει πάλι η θεία Χάρις. Δηλαδή χρειάζεται να ταπεινωθεί, για να συνέλθει και να σωθεί.

Και βλέπεις, τα κρίματα, οι βουλές, του Θεού είναι άβυσσος. Πα πα πα ...;, η αγάπη Του δεν έχει όρια! Κάποιος ερχόταν συχνά εκεί στο Καλύβι και είχε όλο πλανεμένες ιδέες. Τόσα του έλεγα, τίποτε δεν άκουγε. Όλα τα έπαιρνε ανάποδα. 

Όταν έβγαινε από το Άγιον Όρος, έκανε κηρύγματα και έκανε πολύ κακό. Έλεγε ότι έπαιρνε εντολές από μένα και μπέρδευε τους ανθρώπους. Ακόμη και κάτι βιβλία που του είχα δώσει κάποτε ευλογία, τα παρουσίαζε και αυτά, για να πιστεύουν οι άνθρωποι ότι με συμβουλευόταν. Μια φορά, ενώ έλεγε διάφορα, για μια στιγμή τον εγκατέλειψε τελείως η θεία Χάρις και άρχισε να βρίζει πολύ άσχημα τον Χριστό και την Παναγία, οπότε ο κόσμος προβληματίσθηκε και σκόρπισε. Ύστερα τον πήραν με την κλούβα και τον έκλεισαν στο ψυχιατρείο. Βλέπετε μέχρι που φθάνει η αγάπη του Θεού! Να αφήνει να βλασφημείται το όνομα Του, αρκεί να βοηθηθούν, να γλυτώσουν τα πλάσματα Του!

-Γέροντα, αν ένας πλανεμένος καταλάβει την πλάνη του και μετανιώσει, θα μετανιώσουν και οι οπαδοί του;

-Αν έχει πραγματική μετάνοια, πρέπει να ταπεινωθεί και να τους πει ότι έσφαλε και να τους επαναφέρει στον σωστό δρόμο. Αν όμως αποκαλυφθούν οι πλάνες κάποιου πλανεμένου και ο ίδιος παραμένει στην πλάνη, τότε χρειάζεται να διαφωτιστούν με τρόπο οι οπαδοί του. Επειδή μερικοί πλανεμένοι φθάνουν να δρουν μέσα στην Εκκλησία, υπάρχει φόβος, αν οι οπαδοί τους μάθουν ξαφνικά ότι όσα έλεγαν ήταν πλάνες, να σκανδαλιστούν και να ξεριζωθούν και από την Εκκλησία.

***************

Σημειώσεις
1. Ο Γέροντας χαρακτηρίζει ως ξερή την άσκηση που γίνεται αυτοσκοπός και δεν χρησιμοποιείται ως μέσο για την κάθαρση της καρδιάς και την εν Χριστώ τελείωση.
2. Μικρά επιμήκη σανίδα που τοποθετείται σε εγκοπή, η οποία γίνεται στο πίσω μέρος ενός μεγάλου σανιδίου, για να μην κυρτώσει το σανίδι.
3. Βλ. Γεν. 37, 5-11.
4. Βλ. Δαν. 2, 25-46.
5. Βλ. Δαν. 6,16 κ.ε.
6. Βλ. Δαν., Βηλ και Δράκων, 34-38.
7. Ψαλμ. 89,4.
8. Στο μοναστήρι στο οποίο εκάρη μοναχός.
9. Οίκημα το οποίο περιλαμβάνει δυο-τρία κελιά και μικρό ναό και ανήκει σε μία από τις είκοσι Μονές του Αγίου Όρους.
10. Το κτίριο στις Καριές, την προϊούσα του Άθω, όπου εδρεύει η «Ιερά Κοινότητα», το διοικητικό όργανο του Αγίου Όρους, την οποία συγκροτούν είκοσι μέλη, αντιπρόσωποι των είκοσι Μονών, εκλεγόμενα κάθε χρόνο.

Αναδημοσίευση από το βιβλίο «ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΙΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ τ. Γ΄»

© ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ