«Μάθε, διδάχθητι ευαγγελικήν πολιτείαν»

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Πλησιάζει και πάλι η μεγάλη εορτή των Χριστουγέννων, η «μητρόπολη πασών των εορτών» κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Κι αυτή η γιορτή μέσα στην καρδιά του χειμώνος, έπειτα από τεσσαρακονθήμερη νηστεία και εκτενή προσευχή, τις οποίες ως Ποιμένες της Εκκλησίας θα πρέπει να βιώνουμε, έρχεται να μας υπενθυμίσει ορισμένες αλήθειες στις οποίες δεν δίνουμε πολλές φορές την ανάλογη σημασία.

Και πρώτον. Χριστούγεννα σημαίνει χαρά, ένωση και κοινωνία με τον γεννηθέντα Σωτήρα Κύριο. Χριστούγεννα εμπνευσμένα και χαριτωμένα από την εκούσια πτωχεία της φάτνης και την ευτέλεια του Σπηλαίου, στο οποίο ανακλίθηκε για τη δική μας σωτηρία ο «Άρχων της ειρήνης» και «Μεγάλης Βουλής Άγγελος», ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού. Σ’ αυτήν την πτωχεία του Θεού αναφέρεται ο Απόστολος Παύλος λέγοντας : «γινώσκετε γαρ την χάριν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ότι δι’ υμάς επτώχευσε πλούσιος ων, ίνα υμείς τη εκείνου πτωχεία πλουτίσητε»¹. Κι ενώ μέχρι σήμερα μάθαμε να ζούμε στα πολύχρωμα φώτα, τα οποία μας προσέφερε ο δυτικός πολιτισμός και η υπερκαταναλωτική κοινωνία, εν τούτοις όμως ξεχάσαμε να χρησιμοποιήσουμε στη ζωή μας το ουράνιο άστρο, το οποίο θα ήταν οδηγός μας προς το γεννηθέντα Κύριο στο ταπεινό Σπήλαιο της Βηθλεέμ.

Δεύτερον. Η εορτή των Χριστουγέννων μας υποδηλώνει ότι θα πρέπει η ζωή μας να αποκτήσει ένα αληθινό νόημα, να έχουμε δηλαδή όραμα και στόχο. Και το όραμα και ο στόχος είναι να αισθανθούμε το Θεό μέσα στο χώρο της καρδιάς μας. Αφού Εκείνος έκλινε ουρανούς και κατέβηκε για τη δική μας σωτηρία χωρίς ποτέ να μας αφήσει μόνους στη φτώχεια και στη μοναξιά, έχουμε χρέος να Τον κάνουμε κτήμα μας και να Τον τοποθετήσουμε μέσα στο χώρο της καρδιάς μας. Έτσι μόνο θα μπορούμε να γεμίσουμε με ελπίδα. Γιατί ο Χριστός είναι η ελπίδα του κόσμου και τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της ελπίδος που αναβλύζει από το χώρο της καρδιάς όταν, μετανοιωμένοι για τις εκτροπές μας, καταθέτουμε σ’ Αυτόν τα λάθη και τις ατέλειές μας και μάλιστα μέσα στο Μυστήριο της Μετανοίας και της Εξομολογήσεως.

Άρα, πατέρες μου αγαπητοί, υπάρχει η ελπίδα για όλους μας, που είναι ο ίδιος ο Χριστός. Και τα Χριστούγεννα είναι η γιορτή της ελπίδος, αφού η Σάρκωση του Χριστού μας γεμίζει συγχρόνως και με αγάπη.

Τρίτον. Αυτή η γιορτή μας υπενθυμίζει πως πρέπει να ζούμε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο. Το λάθος μας, που συνιστά ταυτόχρονα και την τραγωδία μας, είναι ότι δεν μελετούμε, δεν ζούμε το Ευαγγέλιο και έτσι δεν έχουμε το φωτισμό και τη χάρη του Θεού. Γι’ αυτό ο θαυμαστός Ιεράρχης της Καισαρείας θα υπογραμμίσει χαρακτηριστικά σε όλους μας τα εξής : «Να μάθης, να διδαχθής την ευαγγελικήν πολιτείαν, την ευθύτητα των ματιών, την εγκράτειαν της γλώσσης, την δουλαγώγησιν του σώματος, την ταπεινοφροσύνην, την καθαρότητα του νου, την εξαφάνισιν της οργής. Όταν αγγαρεύεσαι να προσθέτης. Όταν σε αδικούν να μη πας εις τα δικαστήρια. Όταν μισήσαι να αγαπάς. Όταν διώκεσαι να υπομένης, όταν βλασφημήσαι να παρακαλής. Να νεκρωθής δια την αμαρτίαν, να συσταυρωθής με τον Χριστόν. Ολόκληρον την αγάπην δωσ την στον Κύριον. Αλλά είναι δύσκολα αυτά. Και ποίον από τα καλά είναι εύκολον; Ποίος έστησε τρόπαιον νίκης με το να κοιμάται; Ποίος εστεφανώθη με τα στεφάνια της καρτερίας, ζώντας πολυτελήν ζωήν και διασκεδάζοντας; Κανένας δεν επήρε το βραβείον χωρίς να τρέξη. Οι κόποι γεννούν την δόξαν, οι μόχθοι φέρουν τα στεφάνια»².

Αν αυτά τα εφαρμόσουμε στη ζωή μας, θα μπορούμε εν συνέχεια να τα διδάξουμε και στο ποίμνιό μας. Πως να μιλήσουμε για την ευαγγελική ζωή όταν εμείς δεν τη ζούμε; Πως να μιλήσουμε στους ανθρώπους για τη θεόσδοτη αρετή της αγάπης όταν στην καρδιά μας υπάρχει το μίσος, ο φθόνος και τα υπόλοιπα πάθη; Πως θα τους πούμε ότι θα πρέπει να μην αδικούν τον εαυτό τους χρησιμοποιώντας την αμαρτία, τη στιγμή που εμείς είμαστε δούλοι της αμαρτίας;

Η μεγάλη αλλαγή θα γίνει πρώτα σ’ εμάς και έπειτα στους Χριστιανούς μας. Γιατί, έστω και μία ψυχή να σώσουμε, τότε ο μισθός μας «πολύς εν τοις ουρανοίς».

1. Για να γιορτάσουμε αληθινά Χριστούγεννα θα πρέπει να καθαρθούμε πνευματικά, ψυχικά, να πλυθούμε μέσα στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως. «Καθαρτέον πρώτον και είτα τω καθαρώ προσομιλητέον». Μετάνοια ειλικρινής ενώπιον του πνευματικού πατρός, που είναι ένας Κληρικός και ποτέ ένας λαϊκός η μία εικόνα, όπως κάνουν πολλοί και συμβουλεύουν ανάλογα και τούς Χριστιανούς μας. Στον Επίσκοπο εδόθη η χάρη «του δεσμείν τε και λύειν τα των ανθρώπων πταίσματα» και ο Επίσκοπος εν συνεχεία δίδει αυτήν την άδεια ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ στούς Πρεσβυτέρους της Εκκλησίας.

Και στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως πρωτοστατούν και προσέρχο-νται με ταπείνωση πρώτοι οι Κληρικοί. Πως αλλιώς πλησιάζουμε την Αγία Τράπεζα; Πως πιάνουμε το πανακήρατο Σώμα του Χριστού; Πως κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων; Σας παρακαλώ, τα φετινά Χριστούγεννα να σημάνουν συναγερμό πνευματικής καθάρσεως. Να εξομολογηθούμε όλοι, να πάρουμε την άφεση των αμαρτιών μας, να φιλοξενήσουμε στον χώρο της καρδιάς μας τον νεογέννητο Κυριο.

2. Μόλις εμείς πετύχουμε την κάθαρση της καρδιάς, να ετοιμάσουμε εν συνεχεία και το ποίμνιό μας. Να προτρέψουμε τούς Χριστιανούς μας να εξομολογηθούν, να καθαρθούν και εν συνεχεία να κοινωνήσουν των Αχράντων Μυστηρίων. Έχουμε ευθύνη γι’ αυτό, και θα δώσουμε φρικτό λόγο στον Θεο για την ραθυμία που δείξαμε ως προς την πνευματική κατάσταση, την τροφοδοσία και την αναγέννηση του ποιμνίου μας.

Κατά την συγκεκριμμένη ημέρα επισκέψεως του Πνευματικού, για την οποία πρέπει να είναι καλά ενημερωμένος ο λαός του Θεού, πρέπει και εσείς να είστε παρόντες στον Ναο με την κατάλληλη θέρμανση, και γενικά να φροντίσετε ως υπεύθυνος Εφημέριος για την απρόσκοπτη εξομολόγηση του ποιμνίου σας. Η αδιαφορία αποτελεί μέγιστο αμάρτημα με φοβερές συνέπειες. . . . .

3. Θα κληθούμε τις ημέρες αυτές, όπως και πάντοτε, να δώσουμε εξετάσεις στην εντολή της αγάπης. Οι αδελφοί μας που υποφέρουν χρειάζονται την βοήθειά μας. Γι’ αυτό λειτουργούν και υπάρχουν τα Φιλόπτωχα Ενοριακά Ταμεία και το Γενικό Φιλόπτωχο της Ιεράς Μητροπόλεως, για να ανακουφίζουν τον ανθρώπινο πόνο. Παρακαλείσθε θερμά να συμπαρασταθείτε με όλες τις δυνάμεις σας στούς αδελφούς του Χριστού. Εαν δεν επαρκούν τα έσοδα του Ενοριακού Ταμείου η δεν υπάρχει Φιλόπτωχο Ταμείο, απευθυνθείτε στην Ιερά Μητρόπολη. Βοηθείστε τούς αδελφούς μας να κάνουν και αυτοί Χριστούγεννα. Δεν πρέπει να υπάρχει Χριστιανός στην Ενορία μας, που να στερηθεί ένα πιάτο φαγητό αυτήν την ημέρα.

4. Στον τομέα των Ιερών Ακολουθιών θα πρέπει να δείξουμε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Να κάνουμε, δηλαδή, όλες τις Ιερές Ακολουθίες, όπως αυτές προβλέπονται από το Τυπικό της Εκκλησίας, με ιδιαίτερο ζήλο, με ιδιαίτερη αγάπη, «ζέον τω πνεύματι, τω Κυρίω δουλεύοντες», κατά την έκφραση του Αποστόλου Παύλου. Να καλύψουμε και να ικανοποιήσουμε τις λατρευτικές ανάγκες του ποιμνίου μας. Να ενδιαφερθούμε να τελέσουμε την Θεία Λειτουργία στις Ενορίες που δεν έχουν Ιερέα, καθώς και άλλες Ιερές Ακολουθίες. Μην ξεχνάμε ότι είμαστε στρατιώτες του Χριστού, όπλο μας η προσευχή, οι Ιερές Ακολουθίες. Με αυτές κατεβάζουμε τον Θεο στην γη και ανεβάζουμε τον άνθρωπο στον Ουρανό.

Παρακαλώ προς τούτο θερμά• να μην παραλείψουμε ούτε μία Ακολουθία τις άγιες αυτές ημέρες, ακολουθώντας το Τυπικό της Εκκλησίας μας και, κυρίως, τις οδηγίες που σας έχουν δοθεί από την Ιερά Μητρόπολη για το Ιερό Δωδεκαήμερο.

5. Προκειμένου να προετοιμάσουμε κατάλληλα τον λαο μας προς υποδοχή για το μεγάλο γεγονός της ενανθρωπήσεως του Κυρίου μας, θα πρέπει να κάνουμε όλοι ανεξαιρέτως, και προς τούτο εντέλλεσθε, το ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΕΥΧΕΛΑΙΟΥ στούς Ναούς μας τις παραμονές της μεγάλης εορτής (19,20,21,22 Δεκεμβρίου) προσκαλώντας προς τούτο και άλλους γείτονες Εφημερίους.

6. Καθαριότητα Ιερού Ναού, Ιερού Βηματος (Αγίας Τραπέζης, Ιερών Σκευών). Όπως, αγαπητοί μου πατέρες, θα προετοιμάσουμε το σπίτι μας για τις εορτές του Δωδεκαημέρου, κατά παρόμοιο τρόπο και μάλιστα με περισσότερη σπουδή, θα πρέπει να προετοιμάσουμε και τον Οίκο του Κυρίου. Συνεργοί και βοηθοί μας τα ευλαβή πρόσωπα της Ενορίας μας, γυναίκες και άνδρες, ενώ για το Ιερό Βήμα εμείς οι ίδιοι με ιδιαίτερη επιμέλεια, με φόβο Θεού. Είναι απαράδεκτο να υπάρχουν Ναοί απεριποίητοι, Ιερό Βήμα – Αγία Τράπεζα – Ιερά Σκεύη σε ακαταστασία. ΠΡΟΣΟΧΗ: Παρακαλείσθε, αλλά και εντέλλεσθε προς τούτο.

7. Να προσέξουμε και την καθαριότητα των αμφίων μας. Μια καθαρή η και καινούργια ακόμη στολή, εάν έχει φθαρεί η προηγούμενη, μας προετοιμάζει κατάλληλα να σταθούμε όπως πρέπει στο Ιερό Θυσιαστήριο. Την ταπείνωσή μας δεν θα την δείξουμε με τα λερωμένα και τα φθαρμένα άμφια, αλλά με το ήθος και την συμπεριφορά μας. Προσοχή, ακόμη, και στην ενδυμασία μας, για να μην προκαλούμε τα ειρωνικά σχόλια αρκετών ανθρώπων, αλλα να οικοδομούμε τις συνειδήσεις τους.

8. Παρακαλώ θερμά για την δραστηριοποίηση όλων σας στον ΕΡΑΝΟ της ΑΓΑΠΗΣ. Θα πρέπει να δώσουμε όλοι μας το παρόν προσφέροντας αγάπη και στοργή στούς αδελφούς μας Χριστιανούς.

9. Άφησα τελευταίο το πιο σπουδαίο και το πιο σημαντικό. Όπως ανέφερα και παραπάνω η πατρίδα μας βιώνει μία αληθινή τραγωδία και ο πονεμένος λαός μας ζει κάτω από δύσκολες συνθήκες αντιμετωπίζοντας καθημερινά πληθώρα προβλημάτων. Τώρα, πατέρες μου, δίνουμε εξετάσεις! Γι’ αυτό σας προτρέπω και πάλι πατρικά:

Α. Παρηγορείτε τον λαό μας.

Β. Ενισχείστε αυτούς που βρίσκονται σε απόγνωση και απελπισία.

Γ. Προσφέρετε την χάρη και την ευλογία του Θεού στον καθένα που σας ζητά βοήθεια.

Δ. Βρείτε αυτούς που έχουν ανάγκη και προσφέρετέ τους τα απαραίτητα, είτε από το Ενοριακό σας Φιλόπτωχο Ταμείο, είτε ενημερώνοντας την σχετικώς Ιερά Μητρόπολη.

Ε. Να φροντίσετε επισταμένως για τη νεολαία μας, βρίσκοντας τρόπους για να μεταδώσετε το φως του Χριστού.

ΣΤ. Προσευχηθείτε, προσευχηθείτε γι’ αυτούς τους ανθρώπους.

Ζ. Προσευχηθείτε και για τις οικογένειες των πλημμυροπαθών στην Αττική κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα

Η. Πυκνώστε τις Ιερές Ακολουθίες (Θείες Λειτουργίες, Αγρυπνίες, Εσπερινούς, Αγιασμούς, Ευχέλαια, κ.α.), ζητώντας μ αὐτόν τον τρόπο το έλεος του Θεού.

Όλα αυτά τα καταθέτω με εμπιστοσύνη στη δική σας αγάπη ως Επίσκοπος και πνευματικός σας πατέρας, αναμένοντας τη δική σας ανταπόκριση.

Σᾶς εύχομαι να έχετε την ευλογία του Θεού στην ζωη σας, στην οικογένειά σας, στην Ενορία σας και με υγεία και πνευματική προκοπή να γιορτάσουμε το μεγάλο και υπερφυές γεγονός της Θείας Επιφανείας.

---

^{1 Β  Κορ. 8,9}

^{2 Μεγ. Βασιλείου, Ομιλία προτρεπτική εις το Άγιον Βάπτισμα,  ΕΠΕ 6,273}